Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.11, sa.58, ss.894-906, 2018 (Hakemli Dergi)
Enformasyon çağında internet, en temel bilgi kaynaklarının başında yer alır ve bu durum dini bilgi arama/edinme pratikleri açısından da geçerlidir. Günümüzde dini bilgi ihtiyacının büyük bir kısmı geleneksel dini kurum ve kaynaklara başvurarak giderilmekle birlikte gün geçtikçe artan ölçüde internet ortamından karşılanmaktadır. Bu ihtiyaca binaen pek çok dini organizasyon, kurumsal yapılarını online ortamlara taşımakta, online ortamlardaki dini bilgilerin çeşitliliği ise gün geçtikçe artmaktadır. Verili durum; internet ortamındaki dini bilginin güvenilirliği ve kalite ölçütleri, dini bilgiye erişim sürecinde bireylerin interneti nasıl kullandıkları ve bu kullanım alışkanlıklarının geleneksel dini bilgi edinme süreçlerinden ne şekilde farklılaştığı, bir vasıta ve vasat (ortam) olarak internetin bu süreçteki rolü gibi pek çok soru ve sorunu gündeme getirir. Söz konusu soru ve sorunların akademik bir düzlemde kapsamlı bir biçimde ele alınması ise bu çalışmanın sınırlarını aşan ve çoklu araştırma perspektiflerini zorunlu kılan uzun vadeli bir süreci gerektirmektedir. Çalışma söz konusu araştırma sürecinin ilk aşaması olarak internet ortamındaki dini bilginin güvenilirliği sorununa odaklanmakta ve bu sorun çerçevesinde kullanıcı odaklı kalite kriterleri belirleme amacı taşımaktadır. Enformasyon kalitesi değerlendirme ölçütlerine dair literatür incelemesi yöntemiyle belirlenen kriterler, bu çalışmada Alexa verilerinden hareketle, Türkçe dini bilgi kaynakları ve fıkıh kategorisinde çok tıklanan altı internet sitesinin değerlendirilmesinde işlevsel bir araç olarak kullanılmıştır. Bu yönüyle çalışma internet ortamındaki dini nitelikli bilgilerin güvenilirliğinin tespit edilmesi hususunda önemli bir girişim olmakla birlikte, internet kullanıcılarının farkındalık düzeylerinin arttırılması gibi somut çıktılara hizmet etme potansiyeline sahiptir. Çalışmanın sonucunda dini enformasyon sağlayan internet sitelerinin yetkinlik, otorite ve kapsama dair önemli eksikliklerinin olduğu ve bu eksikliklerin güvenilirlik problemine yol açtığı saptanmıştır.
In the information age, the internet is one of the most basic sources of information, and this is the same in terms of religious information search/acquisition practices. In this direction, the need for acquisition of religious information today is increasingly met by the internet environment together with traditional religious institutions. In the context of this need, many religious organizations transfer their institutional structures to online environments at the same time and the diversity of religious information in the online environment is increasing day by day. This present situation raises many questions and problems as “what is the criteria of reliability and quality of the information on the internet? how individuals use the internet in the acquisition of religious information process and how these usage habits differ from the traditional acquisition of religious information processes? and what is the role of the internet as an agency and a medium in these processes?” The comprehensive consideration of such questions and problems at an academic level requires a long-term research process that transcends the boundaries of this work and requires multiple research perspectives. In this respect, this study focuses on the reliability of the religious information on the internet as the first step of the research process and aims to determine the user-oriented quality criteria. In this study, the criteria determined by the method of the literature review was used as a functional tool in the evaluation of six internet websites which are mostly clicked in Turkish religious information sources and fiqh category in the light of Alexa data. In this respect, the study has the potential to serve as a concrete outcome, such as increasing the level of awareness of internet users, as well as being an important initiative in identifying the reliability of religious information on the internet. As a result of the study, it has been determined that internet sites providing religious information have significant deficiencies in competence, authority, and coverage, and these deficiencies lead to reliability problems.