Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. ULUSLARARASI ORTA ANADOLU SEMPOZYUMU “Sürdürülebilirlikte Güncel Yaklaşımlar”, Yozgat, Türkiye, 15 - 17 Mayıs 2025, ss.10-11, (Özet Bildiri)
Gıda
okuryazarlığı, bireylerin bilinçli beslenme tercihleri yapmasını sağlayarak
sürdürülebilir beslenme davranışlarını şekillendiren önemli bir faktördür.
Yerel ve mevsimsel besin tercihleri, porsiyon kontrolü, gıda israfının
önlenmesi ve gıda ambalaj malzemeleri gibi unsurlar hem gıda okuryazarlığı hem
de sürdürülebilir beslenme açısından kritik rol oynamaktadır. Bu çalışma,
yetişkin bireylerde gıda okuryazarlığı ile sürdürülebilir beslenme davranışları
arasındaki ilişkinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Araştırma, 18-65 yaş
aralığında 534 gönüllü katılımcı ile çevrimiçi anket yöntemi kullanılarak
yürütülmüştür. Veriler Temmuz 2024-Mart 2025 tarihleri arasında toplanmıştır.
Katılımcıların sürdürülebilir beslenme davranışlarını değerlendirmek amacıyla
“Sürdürülebilir ve Sağlıklı Beslenme Davranışları Ölçeği”, gıda okuryazarlığı
düzeylerini belirlemek için ise “Gıda Okuryazarlığı Kısa Formu” kullanılmıştır.
Veriler istatistiksel analizlerle SPSS 24.0 programı ile değerlendirilmiş ve
değişkenler arasındaki ilişkiler regresyon analizi ile incelenmiştir. Beden
kütle indeksi (BKİ) için katılımcıların vücut ağırlığı ve boy uzunluğu
sorgulanmıştır. Gıda Okuryazarlığı Ölçeği toplam puanı kadınlarda 47,0±9,00,
erkeklerde 48,4±8,75 olup, cinsiyetler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Sürdürülebilir ve Sağlıklı Beslenme Davranışları Ölçeği toplam puanı erkeklerde
130,3±34,2, kadınlarda 125,1±39,9 olup, bu fark istatistiksel olarak anlamlı
değildir. Katılımcıların gıda okuryazarlığı puanı ile sürdürülebilir beslenme
davranışları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır
(p<0,001). Yaş ve BKİ gıda okuryazarlığı üzerinde anlamlı bir etkisi
bulunmazken, yaşın sürdürülebilir beslenme davranışları üzerinde istatistiksel
olarak anlamlı bir etkisi olduğu belirlenmiştir (p=0,005). Çalışma bulguları,
gıda okuryazarlığı ile sürdürülebilir beslenme davranışları arasında güçlü bir
pozitif ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. BKİ’nin bu değişkenler üzerinde
anlamlı bir etkisi tespit edilmemiş, ancak yaşın sürdürülebilir beslenme
davranışlarını etkileyebileceği görülmüştür. Bu doğrultuda, bireylerde
sürdürülebilir beslenme alışkanlıklarını geliştirmek amacıyla gıda
okuryazarlığını artırmaya yönelik eğitim programlarının yaygınlaştırılması
önerilmektedir.
Anahtar
Kelimeler: Sürdürülebilir beslenme, Gıda okuryazarlığı,
Sağlıklı beslenme