ONLINE JOURNAL OF ART AND DESIGN, cilt.7, sa.1, ss.184-201, 2019 (Hakemli Dergi)
1990’lı yılların sonundan itibaren ulusal ölçekte kültür mirası literatüründe ve bu
mirasın nasıl korunacağına yönelik tartışmalarda yoğun bir biçimde yer almaya
başlayan sokak sağlıklaştırma uygulamaları, yerel yönetimlerce de sıklıkla kullanılan
yöntemlerinden biri olmuştur. Kimi uygulamalarda korunması gereken kültür
varlıklarının değerleri öne çıkarılmakta, bütün değerleri ile korunmaları sağlanmakta
ve daha uzun süre kullanılabilmelerine olanak verilmektedir. Ancak kimi
uygulamalarda ise yapıların sadece cephelerinde iyileştirme yapılarak, yapının
tamamına bakılmaksızın sağlıklaştırma çalışmaları yürütülmektedir. Bu durum
korunması gereken kültür varlığına daha ciddi zararlar vermekte, yapının özgün
değerlerini yitirilmesine neden olmakta, yapıların korunmasının ötesinde yıpranma
sürecini hızlandırmaktadır. Farklı uygulamaların yer aldığı ülkemizde, sokak
sağlıklaştırmanın yasal zemini irdeleyerek, uluslararası ölçekte yapılan çalışmaları
göz önüne alarak, Kayseri İli, Talas İlçesinde yer alan Kazım Paşa Caddesi için
hazırlanan sokak sağlıklaştırma projesinin genel olarak anlatımı yapılacaktır.
Korunması gereken kültür varlıklarının bulunduğu, sit alanı olarak ilan edilen bir
bölge için hazırlanan sokak sağlıklaştırma projesinin yaklaşımını, içeriğini, gelişimini
ve sonucunu ortaya çıkararak literatüre katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Birçok
yerel yönetimin hızlı sonuç aldığı bir yöntem olan sokak sağlıklaştırma için yeterli
yazınsal çalışma henüz yayınlanmamış, konu akademik olarak tam olarak
tartışılamamıştır. Çalışmanın diğer bir temel amacı da ortaya konan örnek üzerinden
bu tartışmaların çoğaltılabilmesidir.
From the end of the 1990s, street rehabilitation projects, which was began to take
place and was discussed intensely in the cultural heritage literature, have become
one of the popular methods used by local governments in Turkey. In some
applications, the values of cultural heritage that need to be protected are displayed,
protected with all their values, and can be used for a long time. But, in some
applications, only facades of the buildings are being improved and conservation
works are carried out irrespective of all values of the buildings. This situation causes
more serious damages to the cultural heritage that needs to be protected and
accelerates the deterioration process beyond the buildings' preservation. In Turkey
where different applications are taking place, the street rehabilitation project
prepared for Kazım Paşa Street in Talas district of Kayseri will be explained in
general by considering the legal ground of street rehabilitation and taking into
account the studies made in the international scale. This paper is also aimed to
contribute to the literature by revealing the approach, content, development and
results of the street rehabilitation project prepared for a region declared as a
protected area in which cultural heritage are located. Adequate studies have not yet
been published about street rehabilitation that is a method which used by local
governments, and also it has not been fully discussed academically. Another aim of
the study is that, these discussions can be reproduced through presentation of the
case.