Farklı Sulama Rejimlerinde Sırt-Karık Mikro Havza Yağmursuyu Hasadı Tekniğinin Çemen Bitkisi Su Kullanımına ve Üretimine Etkileri

Creative Commons License

Günana D., Ünlükara A.

ISARC 8.Uluslararası Dicle Bilimsel Araştırmalar ve İnovasyon Kongresi, Diyarbakır, Türkiye, 15 - 16 Mart 2025, ss.424-440, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Diyarbakır
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.424-440
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giderek artan kuraklıklar ve yağış düzensizliklerine karşı tarımda uygulanan tedbirlerden birisi de yağmursuyu hasadır. Yarı kurak Kayseri koşullarında çemen bitkisinin (Trigonella foenum-graecum var. Çiftçi) plastik örtülü sırt-karık yağmursuyu hasadı tekniği altında tepkisini belirlemek amacıyla 2024 yılında bir deneme yürütülmüştür. Tesadüf Blokları desenine göre 3 tekerrürlü olarak planlanan denemede geleneksel tarım (GT) ve plastik örtülü sırt-karık yağmur suyu hasadı tekniği (SH) ana konuları oluştururken farklı sulama rejimleri (S0, S50, S75 ve S100) alt konuları oluşturmuştur.  Buna göre denemede toplam 8 konu (G0, G50, G75, G100, SH0, SH50, SH75 ve SH100) yer almıştır. SH tekniği tesviye eğrilerine paralel 50 cm sırt ve 50 cm karık genişliği olacak şekilde tasarlanmıştır. Çalışmanın sonucuna göre 8 konu için bitki boyu 7.6-20.9 cm, bitki dal sayısı 1.3-2.4 adet, bakla sayısı 2.8-6.8 adet/bitki, bitki başına tohum sayısı 19.7-46.9 adet, bitki tohum verimi 0.31-0.82 g/bitki, tohum verimi 20.7-54.6 kg/da ve bin tane ağırlığı 13.3-16.5 g arasında değişiklik göstermiştir. Plastik örtülü-sırt ve karık mikro havza yağmur suyu hasadı tekniği bin tane ağırlığı ve ana dal sayısı dışında tüm parametrelerde önemli artış meydana getirmiştir. Suluma oranlarının artışıyla tüm parametrelerde önemli artışlar gözlenmiştir.  G0 konusuna göre G100 konusunda tohum veriminde %125 ve SH100 konusunda ise %164 artış sağlanmıştır. Geleneksel tarımda çemen bitkisinin Ky= 0.80 verim tepki faktörüyle su stresine toleranslı olduğu saptanmıştır. Yağmur suyu hasadı altında bu tolerans daha da iyileşmiş ve verim tepki faktörü Ky= 0.59 belirlenmiştir.