Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL JOURNAL OF TURKISH LITERATURE CULTURE EDUCATION, cilt.1, sa.1, ss.158-177, 2012 (Hakemli Dergi)
Çağın, toplumun ve dünyanın bireyden beklentilerinin değişmesiyle
bireyin sıkça başvurduğu okuma becerisinin tarihten günümüze birçok kez
yeniden tanımlandığı görülür.
Okuma becerilerinin yeniden tanımlandığı alanların başında eğitim ve
edebiyat dünyası gelir. Her iki alanda da okuma hem bir amaç hem de bir
araçtır. Bu nedenle, okuma alanında yaşanan gelişmelerin tamamı ya bu
alanlardan kaynaklanmış ya da bu alanları etkilemiştir. Okuma becerileriyle
ilgili olarak öne çıkan tanımlamaların betimlenmesiyle, tarihten günümüze
okumadan neler beklendiği büyük ölçüde anlaşılabilir ve günümüz okurunun
sahip olması gereken becerilerin bir çerçevesi çizilebilir.
Günümüzde, ana dili öğretiminde üzerinde durulan kavramlardan biri de
“üstbiliş”tir. Üstbiliş stratejilerini kullanan birey ana dili öğrenimi sürecinde,
kendi öğrenme biçimini tanıyan, buna göre yöntem, teknik ve malzemeleri
seçebilen, öğrenme sürecini planlayabilen, izleyebilen, denetleyebilen ve
değerlendirebilen biridir. Üstbiliş becerilerini edinmiş bireyin, hayatın her
alanında kullandığı okuma becerilerini de geliştirmiş olması beklenir.
Bu çalışmada, disiplinler arası bir yaklaşımla eğitim ve edebiyat
alanlarında okuma eyleminden tarihten bu yana neler beklendiği ve bu iki
alanda günümüzde becerileri sıralanan “ileri okur” ile üstbiliş becerilerini
kullanan okurun benzer özelliklerinin neler olduğu betimlenerek, Türkçe
öğretiminde üstbiliş stratejilerini edinmiş bir ileri okur yetiştirmede neler
yapılabileceğine dair öneriler sunmak amaçlanmıştır.