Akademik Veri Yönetim Sistemi
Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021
Anonim şirket pay sahipleri, pay taahhütlerinden doğan borçlarını büyük oranda ya nakdi olarak ya da ayni olarak yerine getirirler. Sermaye borcunun takas yoluyla ödenmesi ise bu iki yöntem yanında kendine özgü bir yoldur. Pay taahhüt edenler aynı zamanda şirketten alacaklı iseler, bu alacaklarını sermaye borçları ile takas edebilirler. Bu takas işlemi ile hem şirket bir borcundan kurtulmuş olur hem de pay taahhüt eden kişi sermaye borcunu yerine getirmiş olur. Dolayısıyla sermaye borcunun takası işlemi, şirket ve taahhüt sahibinin karşılıklı borçlarını sona erdiren bir işlemdir. Bu işlem, uygulamada "ortaklara borçlar hesabının esas sermayeye ilavesi" ya da "şirket borçlarının şirket sermayesine dönüştürülmesi" adları altında gerçekleştirilmektedir. Takas yoluyla ödeme, İsviçre hukukunda kendine özgü ve hukuka uygun bir ödeme biçimi olarak değerlendirilmektedir. Alman hukukunda ise takas yoluyla ödeme, nakit dışı sermaye bağlamında ele alınmakta ve oldukça sınırlı hallerde mümkün olan bir ödeme biçimi olarak görülmektedir. Hukukumuzda ise, doğrudan bir düzenleme bulunmamakla birlikte, sermaye artırımında yönetim kurulunun hazırladığı beyanda "bir borcun takası"na imkan tanınmaktadır (TTK m. 457/2-a). Buna göre takas yoluyla ödeme, hukukumuz bakımından da mümkün olan bir ödeme biçimidir.