Giriş: Elektrodermal aktivite (EDA), sempatik sinir sistemi ile uyarılan ekrin ter bezlerinin elektriksel aktivitesidir. EDA ile deri iletkenlik seviyesi ölçülmektedir (DİS). Yüksek aktivasyon, dikkat artışı veya stres gibi emosyonel durumlarda ter bezi aktivitesi ve DİS artmaktadır. Çalışmamızda, vardiyalı çalışan hemşirelerde uykusuzluğun dikkat düzeyini etkileyip etkilemediği elektrodermal aktivite ile incelendi ve EDA parametreleri ile cinsiyet hormonları arasındaki ilişki araştırıldı.Yöntemler: Çalışma vardiyalı (16.00-08.00 saatleri arasında) (n=22) ve vardiyasız çalışan (08.00- 16.00 saatleri arasında) (n=20) gönüllü hemşirelerde gerçekleştirildi. İlk olarak kişinin uyanıklık durumunu değerlendiren Epworth Skalası uygulandı. EDA kaydı için, kişilerin dominant ellerinin iki parmağına agar jeli ile Ag/AgCl elektrotlar yerleştirildi. MP30 sisteminin GSR bağlantısı aracılığıyla deri iletkenliği kaydedildi. Hemen ardından kan alınarak, sirkadien ritm değişikliği gösteren kortizol ve ACTH hormon düzeyleri araştırıldı.
Bulgular: Vardiyalı çalışan hemşireler ile vardiyasız çalışan hemşirelerin deri iletkenlikleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak farklı olmadığı bulunmuştur. Hormon değerlerinin karşılaştırılmasında da gece çalışan hemşirelerin kortizol düzeyleri, gündüz çalışanlara göre yüksek bulunurken, ACTH seviyeleri arasında anlamlı fark gözlenmemiştir.
Sonuç: Vardiyalı çalışmanın hemşirelerin dikkat düzeylerinde değişiklik oluşturmadığı bulunmuştur. Bu durumun, gece servis sorumluluğunu tek başına üstlenen hemşirelerin dikkat düzeylerini en üst düzeye çıkarması nedeni ile olabileceği düşünülmektedir. Gece çalışanlarda kortizolün daha yüksek bulunmasının, kortizolün dikkate etkisinin olmaması nedeniyle, yüksek stresi yansıttığı düşünülmektedir. (Nöropsikiyatri Arflivi 2013; 50: 197-201)
Anahtar kelimeler: Elektrodermal aktivite, dikkat, sirkadien ritm, uyku, hemşire
Introduction: Electrodermal activity (EDA) is an electrical activity of eccrine sweat gland stimulated by sympathetic nervous system. Skin conductance level (SCL) is measured with EDA. SCL and sweat gland activity increase in emotional situations, such as high activation, attention or stress. In this study, we investigated whether working in shifts affects attention level of nurses with EDA and explored the relationship between EDA and sex hormone.
Methods: The study was carried out on nurses working night shifts (16.00-08.00 h) (n=22) and nurses working without a shift (08.00- 16.00 h) (n=20). Firstly, The Epworth Sleepiness Scale which evaluates a person’s daytime sleepiness was applied to the subjects. For EDA measurement, Ag/AgCl electrodes were put on two fingers of their dominant hand. SCL was measured via MP30 system and GSR connection. The blood samples were analyzed for cortisol and ACTH hormone levels to investigate the changes in sleep and circadian rhythm.
Results: It was found that there was no statistically significant difference in skin conductance levels between the groups. Moreover, in the comparison of hormone values between the groups, the cortisol levels in night shift nurses were higher than in those working without a shift.
Conclusion: Night shift had no significant effect on the attention levels in the nurses. This situation is thought to be related to the fact that the nurses responsible for the night service raise their attention level to the highest point. The reason for higher level of cortisol in nurses working shifts may reflect that cortisol has no effect on the breadth of attention but reflects a high level of stress. (Archives of Neuropsychiatry 2013; 50: 197-201)
Key words: Electrodermal activity, attention, circadian rhythm, sleep, nurse
