TTK m. 12/2 GEREĞİNCE TACİR SAYILMAK İÇİN BİR TİCARİ İŞLETMENİN VARLIĞININ GEREKMESİ

Hakan YILDIRIM^[*]

ÖZET

Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda tacir sıfatı, gerçek ve tüzel kişiler bakımından ayrı ayrı ele alınarak düzenlenmiştir. Gerçek kişi tacir, TTK m. 12/1’de, “Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir” şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre tacir sıfatının kazanabilmesi için, bir ticari işletmenin mevcut olması ve bu işletmenin (kısmen de olsa) belli bir kişi adına işletilmesi gerekir. Gerçek kişilerin tacir sıfatını kazanabilmesi için bu iki koşulun aynı anda ve bir arada bulunması gerekli ve yeterlidir. Bununla birlikte bazı hallerde ticari işletme fiilen işletilmeye başlanmasa dahi kişinin tacir sayılması söz konusudur. Nitekim TTK m. 12/2 hükmü uyarınca, “Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır.” Tacir sayılanlar, tacir olmanın sonuçlarına tabi olduklarından, tacir olmanın nimetlerinden yararlanabilecekleri gibi, tacir olmanın külfetlerine de katlanırlar.

TTK m. 12/2’nin uygulanabilmesi, başka bir deyişle tacir sayılmak için bir ticari işletmenin varlığı şart mıdır? Bir görüşe göre, bu kişilerin özelliği ticari işletmeye sahip olmakla birlikte fiilen işletmeye başlamamış olmalarıdır. Dolayısıyla bu kişiler, işletmeye başlamamış olmalarına rağmen işletmeyi kurup açtığını ilan etmeleri veya ticaret siciline tescil ve ilan ettirmeleri halinde tacir sayılacaklarından, ortada bir ticari işletmenin bulunması bunların tacir sayılması için zorunludur. Diğer bir görüşe göre ise, bu kişilerin tacir sayılmaları için bir ticari işletmeye sahip olmaları şart olmayıp, ilan ya da tescil sebebiyle tacir sayılırlar.

Teori ve uygulama açısından taşıdığı önem nedeniyle, tacir sayılanlar bakımından bir ticari işletmenin varlığının şart olup olmadığı konusunun tartışılması ve değerlendirilmesi ihtiyacı mevcuttur. Bu nedenle tebliğimizde, tacir sıfatına sahip olmak için gerekli şartlarla bu konudaki ilke, kural ve bunların istisnaları çerçevesinde tacir sayılmak için bir ticari işletmenin varlığının gerekip gerekmediği sorusuna öğreti görüşleri ve yargı kararları ışığında yanıt bulunması planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Tacir, Ticari İşletme, Ticari İşletmenin İşletilmesi, Tacir Sayılanlar