Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. ULUSLARARASI ERCİYES BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Kayseri, Türkiye, 1 - 02 Eylül 2021, ss.39-40
Serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan avukatlık mesleğinin en önemli iki gelir kaynağı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, avukat ile müvekkil arasında tesis edilen sözleşmenin edimini oluşturan ve avukatlık hizmetinin karşılığı olarak alınan avukatlık ücretidir. İkinci gelir kaynağı ise, yargılama faaliyeti neticesinde davayı kaybeden taraftan, mahkeme kararı veya icra takibi neticesinde alınan, yasal vekâlet ücreti ya da başka bir deyişle karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretidir. Avukatların, elde ettikleri bu iki gelir kalemi nedeniyle gelir vergisi haricinde, katma değer vergisi yönünden de yükümlülükleri bulunmaktadır.
Katma değer vergisi, harcamalar üzerinden alınan bir vergidir. Genel olarak, Türkiye’de yapılan mal teslimleri ve hizmet ifalarını konu edinen katma değer vergisinin konusuna giren işlemlerden birisi de, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan hizmetlerdir. Şahsi sorumluluk altında bir işverene bağlı olmaksızın kişinin kendi nam ve hesabına yapmış olduğu avukatlık hizmeti, mahiyeti itibariyle serbest meslek faaliyeti içerisinde yapılan bir hizmet olması nedeniyle katma değer vergisinin konusuna girmektedir. Avukatlık hizmetinde katma değer vergisi yönünden vergiyi doğuran olay hizmetin tamamlanması ile gerçekleşmektedir. Hizmetin tamamlanma anı, müvekkil ve vekil arasındaki vekâlet ilişkisine göre farklılık arz edebilmektedir. Ayrıca, vekâletin hukuki konusuna göre farklı oranlarda katma değer vergisi doğabilmektedir. Karşı tarafa yükletilen vekâlet ücreti nedeniyle ortaya çıkan katma değer vergisi yükümlülüğü açısından, verginin hukuki dayanağı ve matrahın tespiti ile ilgili tartışmalar bulunmaktadır.
Çalışmamızda, avukatlık ücreti ve karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretinin hukuki mahiyetleri ortaya konularak, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yürütülen avukatlık hizmeti açısından katma değer vergisi yükümlüğünün doğduğu an, verginin matrahı ve uygulanacak oranlarla ilgili, vergi mevzuatı, öğretideki yer alan görüşler ve yargı kararları ışığında bilgiler verilmeye çalışılacaktır.
There are two most important sources of income for the self-employed lawyer. The first of these is the attorney's fee, which constitutes the performance of the contract established between the attorney and the client and is received in return for the attorney service. The second source of income is the legal attorney's fee, or in other words, the attorney's fee charged to the other party as a result of the court decision or enforcement proceeding, from the party who lost the case as a result of the judicial activity. Lawyers have obligations in terms of value added tax in addition to income tax due to these two income items they earn.
Value added tax is a tax on expenditures. In general, one of the transactions within the scope of the value added tax, which deals with the delivery of goods and service performance in Turkey, is the services performed within the framework of self-employment activities. The legal service performed by the person on his own behalf and account, without being attached to an employer under personal responsibility, is subject to value added tax since it is a service performed within the scope of self-employment activity. In terms of value added tax in attorneyship service, the taxable event occurs with the completion of the service. The moment of completion of the service may differ according to the proxy relationship between the client and the attorney. In addition, value added tax may arise at different rates depending on the legal subject of the power of attorney. There are discussions about the legal basis of the tax and the determination of the tax base in terms of the value added tax liability arising from the attorney's fee charged to the other party.
In our study, the legal nature of the attorney's fee and the attorney's fee charged to the other party will be revealed, and information will be given in the light of tax legislation, opinions in the doctrine and judicial decisions about the moment the value added tax liability arises, the tax base and the rates to be applied.