Akademik Veri Yönetim Sistemi
ASYA STUDIES, cilt.4, ss.51-55, 2020 (SCI-Expanded)
Günümüzde İran İslam Cumhuriyeti devletinin Tebriz, Kirmanşah ve Tahran şehirlerinde yoğun olarak yaşayan Ehl-i Haklar, bölgede yaşayan Kızılbaş topluluklardan birisini oluşturmaktadır. Ehl-i Haklar, Taife, Taife-i San, Yaresan, Yarsan gibi adlandırmalar ile de anılmaktadırlar. Bir kısım araştırmacılar ise Ehl-i Hakları Ali İlahi olarak görmektedirler. Ehl-i Hak İnancı 13. Yy’da Süleymaniye/ Berzence köyünde doğan Sultan İshak tarafından kurulmuştur. Ehl-i Hak inancı, Tanrının belli kişilerde zuhur etmesi inancına dayanmaktadır. Ehl-i Hak inancında ayrıca ‘Donadon’ denilen ruh göçü inanışı da bulunmaktadır. Bu çalışma kendisine Ehl-i Hakların toplumsal ilişkilerini konu edinmiştir. Ehl-i Haklar, İran siyasi coğrafyası içerisinde dağınık olarak yaşamaktadırlar. Bu durum Ehl-i Hak araştırmalarını zorlaştırmakta ve araştırmalara farklı bir boyut kazandırmaktadır. Hal böyle olunca Ehl-i Hakların birbirleri, komşuları ve devlet ile olan ilişkilerini araştırmak ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Ehl-i Hakların birbirleri, komşuları ve devlet ile olan ilişkileri Nasıldır? Sorusu bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaçla 2016-2019 yılları arasında İran’ın Tahran, Tebriz ve Kirmanşah şehirleri merkez olarak etnografik alan çalışması yapılmıştır. Etnografik alan çalışması sırasında yapılan katılımlı gözlemler ve derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler çalışmanın amacına uygun olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen veriler araştırmaya kaynaklık etmiştir. Ayrıca sahadan elde edilen Ehl-i Haklara ait birinci elden ana kaynak durumunda olan yazılı kaynaklardan çalışma boyunca istifade edilmiştir.