Gestalt Kuramı


Ayyıldız H., Özsolak A.

Öğrenme Psikolojisi, Sümeyye DERİN,Mustafa GÜÇLÜ, Editör, Eğiten Kitap, Ankara, ss.1-279, 2024

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Ders Kitabı
  • Basım Tarihi: 2024
  • Yayınevi: Eğiten Kitap
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.1-279
  • Editörler: Sümeyye DERİN,Mustafa GÜÇLÜ, Editör
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Gestalt kuramı, bireylerin çevrelerindeki dünyayı nasıl algıladıklarını ve anlamlandırdıklarını anlamaya odaklanan psikolojik bir yaklaşımdır. "Gestalt" terimi Almanca "biçim", “bütün” veya "şekil" anlamına gelmekte ve insanların nesneleri tek tek parçaların bir araya gelmesinden ziyade organize bütünler olarak algılama eğiliminde olduğu fikrini savunmaktadır. Gestalt’a göre parçalardan bir anlam bulma arayışı manasız ve yetersizdir. Birey, bütüncül bir bakış açısıyla anlama ulaşılabilmektedir.

On dokuzuncu yüzyılın sonlarında davranışçı ve yapısalcığa tepki olarak ortaya çıkmış olan bilişsel temelli bu kuram, temelde üç büyük bilim insanı ile anılmaktadır: Wertheimer, Köhler ve Koffka. Gestalt kuramı uzun yıllar etkisini sürdürse de Wagemans ve diğerlerine (2012) göre, günümüzde Gestalt’ın konumu hakkında net yorumlar yapmak mümkün değildir. Wertheimer ve Koffka’nın beklenmedik ve erken ölümleri o dönemdeki Gestalt öğrencilerinin niteliğini ve niceliğini olumsuz etkilemiştir. İkinci jenerasyon olarak adlandırılan Duncker, Gelb, Lauenstein vb. isimlerinin yanı sıra Almanya’da yetişen birçok doktora öğrencisi olsa da Gestalt öğretilerini çok azı taşıyabilmiştir (Köhler, 1962). Ayrıca bilişselcilerin ortaya çıkması ve psikolojiyi etkisi altına alması Gestalt kuramının üstüne gölge düşürmüştür. Ancak günümüzde çoğu kuramın algısal gruplamayla ilgili teorileri başat olarak Gestalt’e dayanmaktadır ve hala Gestalt ile ilgili birçok deneysel çalışmalar yapılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında Gestalt’ın farklı kuramlarda kendini var edebildiği görülmektedir. Özellikle ortaya koyulan yeni algı yöntemleriyle tekrar adından söz ettirebilmiştir. Bütüncül yaklaşımların güç kazandığı dönemde bilişsel dahil olmak üzere farklı kuramlarla iş birliği halinde çalışıldığını görmek mümkündür.

Gestalt kuramı; psikoloji, tasarım ve eğitim de dahil olmak üzere birçok faklı alanda kullanılmaktadır. Özellikle eğitim alanına Gestalt kuramının ilkelerinin aktarılmasının önemli olduğu belirtilebilir. Gestalt kuramının bütüncül bakış açısı, eğitimcilerin farklı kavram ve becerileri birbirine bağlayarak bir konunun kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını sağlamayı amaçladıkları bütünsel bir öğrenme yaklaşımını desteklemektedir. Dahası Gestalt kuramı, bireylerin bilgiyi farklı şekilde algılayabileceğini ve düzenleyebileceğini başka bir deyişle bireysel farklılıkları kabul etmektedir. Eğitim bağlamında bu, öğretmenleri farklı öğrenme stillerini ve tercihlerini tanımaya ve bunlara uyum sağlamaya teşvik eder. Erişti ve diğerleri (2013) tarafından görsel algı kuramlarına dayalı etkileşimli öğretim ortamı hakkında yapılan çalışmanın sonuçlarına göre görsel algı tasarımlarının öğrenciler için daha ilgi çekici olduğu ortaya konulmuştur. Özellikle öğrenme ortamları öğrencilerin algı düzeyleri ve beklentileri ile ilişkilendirildiğinde daha olumlu sonuçların elde edildiği görülmüştür. Bu bağlamda Gestalt kuramının algısal gruplama yasalarının eğitim öğretim sürecinde de kullanımına dikkat edilmesinin oldukça önemli olduğu düşünülmektedir.

Gestalt theory is a psychological approach that focuses on understanding how individuals perceive and make sense of the world around them. The term " Gestalt " means "form", "whole" or "shape" in German and advocates the idea that people tend to perceive objects as organized wholes rather than collections of individual parts. According to Gestalt , the search for meaning from parts is pointless and insufficient. Meaning can be reached from an individual, holistic perspective.

This cognitive-based theory, which emerged in the late nineteenth century as a reaction to behaviorism and structuralism, is mainly associated with three great scientists: Wertheimer , Köhler and Koffka. Although Gestalt theory has remained influential for many years, according to Wagemans et al. (2012), it is not possible to make clear comments about the position of Gestalt today. The unexpected and early deaths of Wertheimer and Koffka negatively affected the quality and quantity of Gestalt students at that time. Duncker, Gelb, Lauenstein etc., called the second generation. Although there are many doctoral students who grew up in Germany, very few of them were able to carry the Gestalt teachings (Köhler, 1962). In addition, the emergence of cognitivists and their influence on psychology cast a shadow over the Gestalt theory. However, today, most theories about perceptual grouping are predominantly based on Gestalt, and many experimental studies are still being conducted on Gestalt. From this perspective, it can be seen that Gestalt can exist in different theories. It has been able to make a name for itself again, especially with the new perception methods introduced. It is possible to see that in the period when holistic approaches gained strength, they were worked in collaboration with different theories, including cognitive.

Gestalt theory; It is used in many different fields, including psychology, design and education. It can be stated that it is especially important to transfer the principles of Gestalt theory to the field of education. The holistic perspective of Gestalt theory supports a holistic approach to learning in which educators aim to provide a comprehensive understanding of a subject by connecting different concepts and skills. Moreover, Gestalt theory recognizes that individuals can perceive and organize information differently, in other words, individual differences. In the educational context, this encourages teachers to recognize and accommodate different learning styles and preferences. According to the results of the study conducted by Erişti et al. (2013) on interactive interactive teaching environment based on visual perception theories, it was revealed that visual perception designs are more interesting for students. It has been observed that more positive results are obtained especially when learning environments are associated with students' perception levels and expectations. In this context, it is thought to be very important to pay attention to the use of the perceptual grouping laws of Gestalt theory in the education and training process.