Yürüyüşteki Akış Durumunun Tespitine Yönelik Keşifsel Bir Araştırma ve Ölçek Önerisi


Creative Commons License

Çeşmeci N., Koçak G. N.

Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, cilt.3, sa.4, ss.60-76, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Günümüzde akış kavramı, boş zaman davranışlarını açıklamaya ışık tutan temel kavramlardan biri olarak görülmektedir. Akış durumunun farklı sportif ve rekreasyonel aktivitelerde yaşanması söz konusu olsa da bunlar arasında yürüyüş, geniş kitlelerin katılımına imkân veren bir aktivite olarak dikkat çekmektedir. Doğal ve kültürel çekicilikleri yakından görme ve inceleme fırsatı da veren yürüyüş esnasında, ortaya çıkabilecek akış durumunun ele alınarak incelenmesi, sadece spor ve rekreasyon araştırmaları için değil, turizm araştırmaları için de önem arz etmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, yürüyüşteki akış durumunun nasıl bir yapıya sahip olduğunun belirlenmesi ve otaya çıkan bu yapının ölçülmesini sağlayabilecek bir ölçüm aracının tasarlanmasıdır. Bu amacın gerçekleştirilmesi için, öncelikle keşifsel bir araştırma ile yürüyüşteki akış durumu değişkeninin kavramsal çerçevesi belirlenmiştir. Bu çerçeveye dayalı olarak oluşturulan ölçek ile, Göreme Tarihi Milli Parkı sınırları içerisindeki vadilerde yürüyüş yapan yerli ve yabancı turistlerden veri toplanmıştır. Keşfedici faktör analizi sonrasında, yürüyüşteki akış durumunun üç boyutlu bir yapıya sahip olduğu belirlenmiş ve boyutlar: “kapılma”, “odaklanma” ve “kendinelik” olarak isimlendirilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi, ortaya çıkarılmış üç boyutlu yapıyı teyit etmiş ve böylece, oldukça güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı elde edilmiştir. 

Today, the concept of flow is seen as one of the fundamental concepts which can be used to explore the nature of leisure behaviors. Although the flow state can occur during different sporting and recreational activities, hiking is a remarkable activity which allows the participation of large masses of people. Hiking gives the opportunity to see and observe the natural and cultural attractions too. That’s why, it is substantial to understand the structure of flow state in hiking not only for leisure and recreation scholars, but also for tourism researchers and practitioners. The main objective of this research is to determine the structure of flow state in hiking construct and to design a measurement tool for assessing it. In order to achieve this objective, exploratory research was conducted for defining and conceptual formulation of flow state in hiking construct. Based on this formulation, scale was designed and data was collected from local and foreign tourists hiking in Göreme Historical National Park. The results of the exploratory factor analysis indicated that flow state in hiking has three-dimensional structure and these dimensions were named “absorption”, “concentration” and “autotelic experience”. The results of confirmatory factor analysis approved a threedimensional structure and thus demonstrated that this is a reliable and valid measurement tool in assessing flow state in hiking.