Sat ve Geri Kirala Sözleşmelerinde Dijital Varlıklar


Adıgüzel B., KARABAĞ S. B.

Terazi Hukuk Dergisi, sa.226, ss.10-28, 2025 (TRDizin) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: Sayı: 226
  • Basım Tarihi: 2025
  • Dergi Adı: Terazi Hukuk Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.10-28
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile daha öncesinde finansal kiralamanın bir türü olup olmadığı tartışmalı olan sat ve geri kirala sözleşmesi yasal bir zemine kavuşmuş oldu. Sat ve geri kirala sözleşmesi, kiracının nakit ihtiyacını karşılamak maksadı ile aktifinde bulunan bir malı kiraya veren finansal kiralama şirketine satması, sonrasında ise aynı malı finansal kiralama şirketinden belirli bir kira bedeli karşılığında geri kiralamasıdır. Sat ve geri kirala işlemi temelde bir finansman yöntemidir. 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu (FFFK) md.19’ da nelerin sat ve geri kirala (finansal kiralama) sözleşmesinin konusu olabileceği düzenlenmiştir. FFFK ile patent gibi fikri ve sınai hakları konu alan sat ve geri kirala sözleşmesi düzenlenemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Anılan maddede bilgisayar programlarının çoğaltılmış nüshaları hakkında sat ve geri kirala sözleşmesi yapılmasına cevaz verilmesine rağmen, diğer dijital varlıkların sözleşmeye konu olup olamayacağı açıkça ifade edilmemiştir. Doktrinde ağırlıklı olarak gayri maddi mal niteliğindeki dijital varlıkların sat ve geri kirala sözleşmesine (finansal kiralama) konu edilemeyeceği kabul edilmektedir. Ancak FFFK’daki bu sınırlamanın tüm dijital varlıkları kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle FFFK m.19’daki kavramlar ele alındıktan sonra dijital varlıkların hukuki niteliği değerlendirilecek, neticesinde dijital varlıkların bu sözleşmenin konusu olup olamayacağı dünyadaki finansal kiralama düzenlemeleri ile olması gereken hukuk (de lege ferenda) bakımından incelenecektir.
With the enactment of Financial Leasing, Factoring, and Financing Companies Law No. 6361, the sale and leaseback agreement, which had previously been argued as a potential form of financial leasing, gained a legal basis. A sale and leaseback agreement involves the lessee selling an asset in their ownership to a financial leasing company in order to meet their cash requirements and thereafter the same asset will lease back from the company for a mutually agreed rental price. Fundamentally, the sale and leaseback transaction serves as a financing method. Financial Leasing, Factoring, and Financing Companies Law No. 6361 Article 19 regulates which assets can be the subject of a sale and leaseback (financial leasing) agreement. According to the FLFFC, agreements which are related to intellectual and industrial property rights, such as patents, are excluded from being subject to sale and leaseback transactions. While the article permits the execution of sale and leaseback agreements concerning copies of computer programs, it remains silent on whether other digital assets may be included as the subject of such agreements. In legal doctrine, it is widely accepted that non-tangible digital assets cannot be the subject of a sale and leaseback (financial leasing) agreement. Nonetheless, it is essential to determine whether this limitation under the FLFFC extends to all digital assets. Therefore, after addressing the concepts outlined in Article 19 of the FLFFC, the legal nature of digital assets will be appraised, and consequently, the question of whether digital assets can be the subject of FLFFC, will be examined in light of global financial leasing regulations and de lege ferenda (proposed law) perpectives