İnşaat Anlaşmazlıklarının Önlenmesi ve Çözümünde Etkili Faktörler: Erken Aşamalarda ve Resmi Yargı Sürecindeki Rolü


Sarı M., Bayram S.

Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt.41, sa.1, ss.133-142, 2025 (TRDizin) identifier

Özet

İnşaat sektöründe yaşanan anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulabilmesi için başvurulan resmi yargı süreci oldukça uzun sürebilmekte, maddi ve manevi kayıplara sebep olmaktadır. Bu yüzden anlaşmazlıkların resmi yargıya gidilmeden, erken aşamalarda çözülebilmesi önem arz etmektedir. Bu nedenle, anlaşmazlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması oldukça önemlidir. Bu çalışmada, yaygın yaşanan ve literatürde boşluk olarak görülen ayıplı/kusurlu işlerden doğan anlaşmazlıklar ele alınmıştır. Resmi yargıya gidilmeden önce Yerel Mahkeme ve Yargıtay’a intikal eden anlaşmazlık kararlarını etkileyen özniteliklerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla 2016-2021 yılları arasında inşaat işlerinde yaşanan ayıplı/kusurlu iş uyuşmazlıklarına ait 104 adet gerekçeli Yargıtay kararı incelenmiş ve 12 adet öznitelik tespit edilmiştir. Öznitelikler arasındaki anlam ilişkisi için ki-kare testi ve anlamlılık gücü tespiti için ise Cramer’s V katsayıları kullanılmıştır. ‘Proje tipi’, ‘proje türü’ ve ‘davacı türü’ öznitelikleri ile hem Yerel Mahkeme kararı hem de Yargıtay kararı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Tespit edilen öznitelikler ile mahkeme kararları arasında anlamlı ilişkiye sahip olan öznitelikler planlama ve yönetim sürecinde daha dikkatli bir şekilde takip edilirse, erken aşamalarda ihtilafın önüne geçilebileceği sonucuna varılmıştır. Bu çalışmanın, inşaat uyuşmazlıklarında çözüm sürecinin daha az kayıpla sonuçlanmasına olumlu katkılar sağlanacağı düşünülmektedir.
Abstract: The litigation process applied to resolve disputes in the construction sector can take a long time and cause material and moral losses. Therefore, it is important that disputes can be resolved at early stages without going to litigation. Therefore, it is very important to determine the factors affecting disputes and to take necessary measures. In this study, disputes arising from defective/defective works, which are common and seen as a gap in the literature, are discussed. It is aimed to determine the attributes affecting the dispute decisions transferred to the Civil Court and the Court of Cassation before going to litigation. For this purpose, 104 reasoned Court of Cassation decisions on defective/defective work disputes in construction works between 2016-2021 were analysed and 12 attributes were identified. Chi-square test was used for the significance relationship between the attributes and Cramer's V coefficients were used to determine the significance power. A significant relationship was found between the attributes 'project type', 'project type' and 'claimant type' and both the Civil Court judgement and the Court of Cassation judgement. If the attributes that have a significant relationship between the identified attributes and the court decisions are more carefully monitored in the planning and management process, the dispute can be prevented in the early stages.