TÜRKÇENİN KIBRIS AĞIZLARINDA KOPYALANMIŞ KELİMELERDE MEYDANA GELEN SES OLAYLARI


Creative Commons License

Peler G. Y.

"Ziya Gökalp'ın Vefatının 100. Yılı Anısına" Uluslararası 5. Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi, Antalya, Türkiye, 21 - 24 Kasım 2024, cilt.7, ss.789-796

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 7
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.789-796
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yabancı dillerle temas eden her dil değişkesi gibi, Türkçenin Kıbrıs ağızları da temas ettiği dillerden

pek çok kelime kopyalamıştır. Rumca, Kıbrıs’ta Türkçenin kelime kopyaladığı dillerin başında

gelmektedir. Uzun süreli iki dilliliğin bir sonucu olarak Rumcadan kültür kelimelerinin haricinde,

Türkçede karşılığı olan gündelik hayatla ilgili pek çok kelime de kopyalanmıştır. Bu kelimeler, Türkçe

eş anlamlılarıyla birlikte, gündelik hayatta kullanılmaktadır. Rumcanın yanında, Orta Çağ’da Kıbrıs’ta

yaygın şekilde konuşulmuş olan Fransızca ve birtakım İtalyan lehçelerinden de kelimeler

kopyalanmıştır. Bu kelimelerin doğrudan bu dillerden mi kopyalandığını, yoksa Rumca üzerinden mi

Türkçeye girdiğini günümüz itibarıyla tespit etmek zor olmakla birlikte, tarihî olaylar dikkate

alındığında Rumca üzerinden girdiklerini varsaymak mantıklı görünmektedir. Yine de en azından bu

kelimelerin bazılarının doğrudan Fransızca ve İtalyancadan kopyalandığı düşünülebilir. Türkçenin

Kıbrıs ağızlarının bol miktarda kelime kopyaladığı bir diğer dil, Arapçadır. Şüphesiz günümüzde Kıbrıs

ağızlarında bulunan Arapçadan kopyalanmış kelimelerin bazıları Anadolu’dan getirilmiştir. Ancak

Arapça Orta Çağ’dan günümüze kadar Kıbrıs’ta konuşula gelmiş bir dildir. Adada “Arap Uşağı” olarak

bilinen Müslüman Arapların son temsilcileri, hatırlanan tarih içerisinde Kıbrıs Türkleri arasında

erimiştir. Orta Çağ’dan beri Kıbrıs’ta varlıkları tespit edilebilen Lübnan asıllı Maruni Hristiyanların

konuştukları Kıbrıs Maruni Arapçası ise hâlâ Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde konuşulmaktadır. Bu

sebeple Türkçenin Kıbrıs ağızlarında, Anadolu ağızları ve Ölçünlü Türkçede bulunmayan birtakım

Arapçadan kopyalanmış kelime de bulunmaktadır. Kıbrıs ağızlarında gerek adada kopyalanmış gerekse

Anadolu’dan getirilmiş yabancı kökenli kelimelerde, birtakım ses olayları meydana gelmiştir. Bu

bildirinin amacı, Türkçenin Kıbrıs ağılarında bulunan kopyalanmış kelimelerde meydana gelen bu ses

olaylarını incelemektir. İncelenme esnasında, kelimelerin kopyalandıkları dillere göre barındırdıkları

ortaklıklar ve farlılıklar dikkate alınarak meydana gelen ses olayları tasnif edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Türkçenin Kıbrıs Ağızları, kopyalanmış kelimeler, ses olayları