"Ziya Gökalp'ın Vefatının 100. Yılı Anısına" Uluslararası 5. Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi, Antalya, Türkiye, 21 - 24 Kasım 2024, cilt.7, ss.789-796
Yabancı dillerle temas eden her dil değişkesi gibi, Türkçenin Kıbrıs ağızları da temas ettiği dillerden
pek çok kelime kopyalamıştır. Rumca, Kıbrıs’ta Türkçenin kelime kopyaladığı dillerin başında
gelmektedir. Uzun süreli iki dilliliğin bir sonucu olarak Rumcadan kültür kelimelerinin haricinde,
Türkçede karşılığı olan gündelik hayatla ilgili pek çok kelime de kopyalanmıştır. Bu kelimeler, Türkçe
eş anlamlılarıyla birlikte, gündelik hayatta kullanılmaktadır. Rumcanın yanında, Orta Çağ’da Kıbrıs’ta
yaygın şekilde konuşulmuş olan Fransızca ve birtakım İtalyan lehçelerinden de kelimeler
kopyalanmıştır. Bu kelimelerin doğrudan bu dillerden mi kopyalandığını, yoksa Rumca üzerinden mi
Türkçeye girdiğini günümüz itibarıyla tespit etmek zor olmakla birlikte, tarihî olaylar dikkate
alındığında Rumca üzerinden girdiklerini varsaymak mantıklı görünmektedir. Yine de en azından bu
kelimelerin bazılarının doğrudan Fransızca ve İtalyancadan kopyalandığı düşünülebilir. Türkçenin
Kıbrıs ağızlarının bol miktarda kelime kopyaladığı bir diğer dil, Arapçadır. Şüphesiz günümüzde Kıbrıs
ağızlarında bulunan Arapçadan kopyalanmış kelimelerin bazıları Anadolu’dan getirilmiştir. Ancak
Arapça Orta Çağ’dan günümüze kadar Kıbrıs’ta konuşula gelmiş bir dildir. Adada “Arap Uşağı” olarak
bilinen Müslüman Arapların son temsilcileri, hatırlanan tarih içerisinde Kıbrıs Türkleri arasında
erimiştir. Orta Çağ’dan beri Kıbrıs’ta varlıkları tespit edilebilen Lübnan asıllı Maruni Hristiyanların
konuştukları Kıbrıs Maruni Arapçası ise hâlâ Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde konuşulmaktadır. Bu
sebeple Türkçenin Kıbrıs ağızlarında, Anadolu ağızları ve Ölçünlü Türkçede bulunmayan birtakım
Arapçadan kopyalanmış kelime de bulunmaktadır. Kıbrıs ağızlarında gerek adada kopyalanmış gerekse
Anadolu’dan getirilmiş yabancı kökenli kelimelerde, birtakım ses olayları meydana gelmiştir. Bu
bildirinin amacı, Türkçenin Kıbrıs ağılarında bulunan kopyalanmış kelimelerde meydana gelen bu ses
olaylarını incelemektir. İncelenme esnasında, kelimelerin kopyalandıkları dillere göre barındırdıkları
ortaklıklar ve farlılıklar dikkate alınarak meydana gelen ses olayları tasnif edilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Türkçenin Kıbrıs Ağızları, kopyalanmış kelimeler, ses olayları