Research Information System
XII. Ulusal Hidroloji Kongresi, Samsun, Turkey, 16 - 19 October 2024, vol.2, pp.285-292
Göl hacmi tahmini, ekosistem sağlığı, tarımsal sulama, içme suyu temini ve ekonomik faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından büyük bir öneme sahiptir. Göl hacminin azalması, biyolojik çeşitliliğin kaybına, tarım ve içme suyu kaynaklarının tehlikeye girmesine, ayrıca su seviyesi-hacim ilişkisi üzerinden sel ve taşkın risklerinin artmasına neden olabilmektedir. Bu çalışmada Konya – Beyşehir Gölü, su seviyesi-göl hacmi arasındaki ilişkiyi tahmin etmek için Çok-Genli Genetik Programlama (ÇGGP) yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmada, DSİ’ye ait Beyşehir (D16G175 numaralı) su seviyesi gözlem istasyonunun 1970-2023 yılları arası aylık ortalama veriler kullanılmıştır. Bir ay (30 gün) sonraki göl hacmini tahmin etmek için geriye doğru ötelenmiş su seviye verileri kullanılmış ve modelin doğruluğu çeşitli kriterlere göre değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda modelin eğitim aşamasında Ortalama Mutlak Yüzde Hata (OMYH) ve Göreceli Hata Kareler Ortalamasının Karekökü (GKOKH) gibi hata metrikleri düşük, Determinasyon Katsayısı (R²), Nash–Sutcliffe Etkinlik Katsayısı (NSE) ve Kling–Gupta Etkinlik Katsayısı (KGE) gibi doğruluk ölçütleri ise yüksek olup, modelin iyi bir performans sergilediği görülmüştür. Test aşamasında hata metrikleri artsa da R² değeri yüksek kalmış, ancak NSE ve KGE değerlerindeki düşüş, test verilerinde performansın azaldığını göstermektedir. Genel olarak model başarılı, ancak test verilerinde tahmin doğruluğu eğitim verilerine kıyasla düşmüştür.
Anahtar kelimeler: Beyşehir Gölü, Göl Hacmi, Göl Seviyesi, Çok-Genli Genetik Programlama