İRAN MERKEZ TÜRKLERİNİN BİLGESİ İNANLU DERVİŞ ALİ BEHREVAN VE YAVER BABA ESERİ


Creative Commons License

Azeroğlu N.

1. BİLSEL INTERNATIONAL TURABDİN SCIENTIFIC RESEARCHES AND INNOVATION, Mardin, Turkey, 23 - 24 December 2023, vol.2, pp.1140-1149

  • Publication Type: Conference Paper / Full Text
  • Volume: 2
  • City: Mardin
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.1140-1149
  • Erciyes University Affiliated: Yes

Abstract

İRAN MERKEZ TÜRKLERİNİN BİLGESİ İNANLU DERVİŞ ALİ BEHREVAN VE YAVER BABA ESERİ *

Doç. Dr. Nabi AZEROLU Orcid No: 0000-0002-0660-6746.

Erciyes Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Halk Bilimi Bölümü KAYSERİ/TÜRKİYE

 

Öz

İran’ın merkezinde bulunan ve Orta İran Türk bölgesi olarak adlandırılan bölge Türk kültürünü yaşatan önemli bölgelerden biri olarak Türkoloji çalışmalarına konu olmuştur. Halaç Türklerinin yaşadığı bölge olarak da bilinmektedir. İran Türklüğünün önemli kolunu oluşturan bu topraklar Azerbaycan Türk topraklarından uzak olmasına rağmen Türk dili ve kültürünü yaşatmaktadır.  Âşıklar ve şairler bu bölgede Türk kültürünü yaşatmakta önemli görev üstlenmişlerdir.

Derviş Ali Behrvan İnanlu, 1303 yılında Merkez İran Türklerinden İnanlu boyunun yaşadığı Buin Zehra'nın Hurrem Oba köyünde doğdu. Babası İnanlu boyunun aksakalı ve Kaçar padişahı Nâsireddin Han’ın musahiplerinden Fayzullah’tır. Bu nedenle Yaver Han adıyla bilinmektedir. Yaver Han kendisi şair olduğundan her zaman evinde âşık ve şairleri ağırlamaktaydı. Derviş Ali bu ortamlarda âşıkların hikâyeleri ve şiirlerini dinleyerek yoğruldu. 

İran’da Türk dilinin yasak olduğu dönemlerde Şehriyar’ın yazdığı “Haydar Babaya Selam” eseri gibi Derviş Ali Behrevan’ın da yazdığı eserler, Azerbaycan Türkçesinin yaşamasında ve yayılmasında önemli etkisi olmuştur. Dede Behrevan uzun bir yaşamın ardından 2022 yılında 97 yaşında vefat etti. İran merkez Türklerinin milli şairi olarak bilinen Dede Behrevan, ardında bıraktığı şiir kitapları ve eserleriyle adını İran Türklerinin milli uyanışına altın harflerle yazdırmıştır.

Bu bildiride Derviş Ali Behrevan (Dede Behrevan) hakkında bilgi verip eserlerinden olan Yaver Baba eserini tanıtmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: İran Türkleri, Güney Azerbaycan, Dede Behrevan, Derviş Ali Behrevan, Milli, Uyanış.