Akademik Veri Yönetim Sistemi
Social Sciences Studies Journal, Eurasian Scientific Journal Index (ESJI), CiteFactor Academic Sicentific Journals, cilt.7, sa.88, ss.4233-4250, 2021 (Hakemli Dergi)
ÖZET
Türkiye’de Cumhuriyet kurulduğundan bu yana neredeyse her 10 yılda bir darbe ya da darbe girişimi yaşanmıştır. Ordu, demokrasi getirmek adına demokrasiyi kesintiye uğratarak siyasette her dönem yer almıştır. Bozulan kamu düzeni, sıkıyönetim ve yasaklarla dizginlenmeye çalışılmıştır. Bu süreçte demokrasi askıya alınırken dönemin siyasi aktörlerine de yaptırımlar uygulanmıştır. Özellikle 1960 ve 1980 askeri müdahaleleri, demokrasi adına yapılmış ve geniş halk kitleleri tarafından alkışlarla karşılanmıştır. Askere gösterilen büyük destek bir sonraki darbenin de aslında zeminini hazırlamıştır. Toplum askeri darbelerin ağır sonuçlarını zamanla görmüştür. Özgürlüklerin yok edildiği, toplumun sıkıyönetimle yönetileceğini yaşayarak öğrenmiştir. Bu bağlamda toplumun aynası olan medya araçlarının, orduya karşı tutumu araştırmalara konu olmuştur. Toplumu bilgilendirme görevi edinen medya araçlarının, Türkiye’de yaşanan askeri iktidarlara karşı tutumunun net olması beklenmiştir. Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tanıklık eden ve Cumhuriyet ilkelerini benimseyen Cumhuriyet Gazetesinin, yapılan 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 askeri darbelerine yaklaşımını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Demokrasi ve Cumhuriyet taraftarı olan bir gazetenin, demokrasi karşıtı darbelere karşı yaklaşımı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Çalışmada Cumhuriyet Gazetesinin askeri darbelere olan yaklaşımını saptamak ve doğru sonuçlar elde etmek amacıyla darbe haberleri üzerinde içerik çözümlemesi yapılmıştır. Yapılan içerik analizinde Cumhuriyet gazetesinin 1960 ve 1980 darbe dönemleri ayrı ayrı incelenmiştir. Gazetenin 1960 ve 1980 darbesi sonrası 10’ar günlük toplamda 20 günlük baskısı analiz edilmiştir. Gazetenin 20 günlük baskısı içerisinde sadece ana sayfası taranmıştır. Analiz sonucunda 20 gün içerisinde toplamda 122 haber yapıldığı belirlenmiştir. 1960 yılında 64 haber içeriğine yer verirken, 1980 darbesinde 58 haber içeriğine yer verilmiştir. Gazete üzerinde belirlenen tüm değişkenler analiz edildiğinde ise Cumhuriyet gazetesinin içerikleriyle orduya destek sağladığı açık bir şekilde belirlenmiştir. Özellikle 1960 darbesine haberleri ve söylemleri ile büyük önem verdiği görülmüştür. 1980 darbesi sonrası ise içeriklerinin ve söylemlerinin daha nesnel ve sade olduğu saptanmıştır.
ABSTRACT
Since the founding of the Republic in Turkey, there has been a coup or attempted coup almost every 10 years. The army has always been involved in politics, disrupting democracy to bring democracy. Deteriorating public order was attempted to be contained through martial law and bans. In this process, democracy was suspended, but sanctions were also imposed on the political actors of the time. Above all, the military interventions of 1960 and 1980 were carried out in the name of democracy and were applauded by the broad masses of the people. The huge support of the military actually prepared the ground for the next coup. Over time, society has seen the severe consequences of military coups. It was learnt from experience that freedoms are destroyed and society is ruled by strict management. In this context, the attitude of media tools, which are the mirror of society, towards the army was studied. It was expected that the attitude of media tools, which have the task of informing society, would be clear towards the military forces in Turkey. This study was made to determine the attitude of Cumhuriyet newspaper, which witnessed the establishment of the Republic of Turkey and adopted the principles of the Republic, towards the military coups of 27 May 1960 and 12 September 1980. The approach of a pro-democracy and republican newspaper against anti-democratic coups was attempted to be determined.
In the study, the content of the coup news was analysed to determine the Cumhuriyet newspaper's approach to military coups and to obtain correct results. In the content analysis, the 1960 and 1980 coup periods of Cumhuriyet newspaper were studied separately. After the 1960 and 1980 coups, a total of 20 daily editions of 10 days each were analysed. Within the 20-day edition of the newspaper, only the homepage was scanned. As a result of the analysis, it was found that a total of 122 news items were published in 20 days. While 64 news items were included in 1960, 58 news items were published in the 1980 coup. When analysing all the variables identified in the newspaper, it was clearly found that Cumhuriyet newspaper supported the army with its contents. It was found that it attached great importance to the 1960 coup with its news and discourses. After the 1980 coup, it was found that the contents and discourses were more objective and clear.