XXI. Ulusal Dilbilim Kurultayı, Mersin, Turkey, 10 - 11 May 2007, pp.163-171, (Full Text)
This study aims to discover and compare male
and female interrupters’ ends during conversations in Turkish, focusing on such
components of communication as setting/scene, acknowledging or disregarding
transition-relevant points, and interrupted speaker’s gender.
Among the subjects are members of a family, and
staff and students from
According to the results, transition-relevant
points are most disregarded in formal situations, male participants’
interruptions, and interruptions aimed to “start one’s turn.” More frequent
interruptions in informal rather than formal situations and in situations in
which they are aimed to “start one’s turn” are also among the results. When
women and men are compared, the study reveals that women both interrupt and are
interrupted more; women interrupt more in informal but men do so in formal
situations; there are more interruptions in mixed-sex conversations; men’s
interruptions of women outnumber vice versa; both male and female interrupters
frequently pursue the ends “to start their turns” and “to require
clarification,” but women use the aims “to support the current speaker” and men
“to end the current speaker’s turn” more often.
Key Words:
1. Sociolinguistics 2. Communication 3.
Interruption 4. Gender differences 5. Aims
Bu
araştırma, fiziksel/kültürel ortam, geçişe uygun noktaların tanınması ya da göz
ardı edilmesi, sözü kesilenin cinsiyeti gibi iletişimsel unsurları da ele
alarak kadın ve erkek katılımcıların Türkçe konuşmalar sırasında
gerçekleştirdikleri söz kesmelerdeki amaçlarını belirlemeyi ve karşılaştırmayı hedeflemektedir.
Çalışmanın
katılımcıları bir ailenin üyelerinden ve Erciyes Üniversitesi’nin personel ve
öğrencilerinden oluşmaktadır. 16’sı erkek, 17’si kadın olmak üzere 18–70 yaş
arasında, Türkçeyi ana dili olarak konuşan 33 kişinin farklı ortamlarda
kaydedilmiş söz kesmelerini içeren 40 iletişim durumu sözü geçen değişkenler
açısından incelendi. Elde edilen sıklıklar yüzdeye çevirilip nitelik ve nicelik
açısından birbiriyle karşılaştırıldı.
Sonuçlara
göre geçişe uygun noktalar en çok resmi ortamlarda, erkek katılımcıların söz
kestiği ve sözü kesenin “konuşmadaki sırasını başlatmak” amacını taşıdığı
durumlarda göz ardı edilmektedir. Gayri resmi durumlarda resmi olanlardan daha
çok söz kesildiği ve söz kesmelerde en çok kullanılan amacın katılımcının
“konuşmadaki sırasını başlatmak” istemesi olduğu da bu çalışmadan çıkan
sonuçlar arasındadır. Kadınlar ve erkekler karşılaştırıldığında ise, kadınların
hem en sık söz kesen hem de sözü en sık kesilen olduğu, kadınların gayri resmi,
erkeklerin ise resmi durumlarda daha çok söz kestiği, farklı cinsiyetten
katılımcıların konuşmalarında daha çok söz kesildiği, erkeklerin kadınların sözünü
kesmesinin kadınların erkeklerin sözünü kesmesinden daha sık gerçekleştiği, hem
kadınların hem de erkeklerin söz keserken “konuşmadaki sıralarını başlatmak” ve
“açıklama istemek” amaçlarını sık kullandığı, ancak kadınların “konuşmacıyı
desteklemek” ve ona “daha fazla bilgi sunmak” amaçlarını erkeklerin ise
“konuşmacının sırasını sona erdirmek” amacını daha sık kullandıkları ortaya
çıktı.
Anahtar Kelimeler:
1.
Sosyodilbilim 2. İletişim 3. Söz kesme 4. Cinsiyet farkları 5. Amaçlar