Ortadoğu Etütleri, cilt.11, sa.1, ss.42-63, 2019 (Hakemli Dergi)
Samuel Huntington’ın Medeniyetler Çatışması tezi
Soğuk Savaş sonrası yeni dönemde meydana gelecek
çatışmaların artık ekonomik ve ideolojik nedenlerden
değil, medeniyet ve kültür farklılıklarından dolayı gerçekleşeceği iddiasında bulunmaktadır. Medeniyetler
arasında gerçekleşecek bu çatışmaların en öne çıkan tarafları ise Batı ve İslam medeniyetleri olacaktır.
Huntington ortak kimlik, kültür, tarih, dil ve özellikle
dini paylaşan devletlerin aynı medeniyet sınıfı içinde
yer alacağını savunmaktadır. Bu bağlamda tezinde
İslam dünyasına özel bir yer ayırmıştır. İslam’ın doğuşundan itibaren Batı medeniyeti ve değerlerine karşı olduğunu, bundan sonraki dönemde de ortak İslami kimliğe ve değerlere sahip Müslüman ülkelerin Batı karşıtlığı zemininde ittifak içine gireceklerini iddia etmiştir.
1979 yılında İran, Huntington’ın bir medeniyetler arası
çatışma cephesi olarak gördüğü bir dönüşüm yaşamış,
Batı ve ABD yanlısı iktidarın yerine İslam devrimi sonucunda Batı ve ABD karşıtı bir İslami rejim gelmiştir.
Devrimin hemen sonrasında ise İran’ın bölgeye yönelik rejim ihracı eğiliminde olduğu ve buna bağlı olarak
özellikle 2003 Irak işgali sonrası “Şii Hilali” oluşturmak
gibi bir dış politika hedefi olduğu gündeme gelmiştir. Bu çalışmada Şii Hilali tartışmaları Huntington’ın
medeniyet paradigmasının ilkeleri, İslam dünyasına
ilişkin görüşleri bağlamında incelenmeye çalışılmış ve
Medeniyetler Çatışması tezini yanlışlayan bir örnek
olarak değerlendirilmiştir.
The Clash of Civilizations thesis, written by Samuel Huntington, claims
that the clashes in post-Cold War era will not be based on economical or
ideological reasons but will happen because of the civilizational and cultural differences. The sides of these new clashes between civilizations will be
Western and Islamic civilizations. Huntington defends that the countries sharing same identity, culture, history, language and specially religion take part
in the same civilization. Within this context Huntington, emphasizes Islamic
civilizations. He claims that Islam since its birth opposes Western civilization and values, and in future Muslim countries have common Islamic identity and values will unify and be allies on Western opposition. In 1979, Iran
experienced a transformation which is seen as one of the fronts of clash of
civilizations by Huntington and the western-oriented government is replaced by an Islamic and anti-American one. After the revolution, it is argued
that Iran tends to export her regime through the region and a foreign policy
agenda aiming to establish a “Shia Crescent” specially after Iraq invasion
in 2003. This study aims to analyze the Shia Crescent claims in the context
of principles of civilizational paradigms and arguments on Islamic World
of Huntington and evaluate the Shia Crescent as a falsifying example of the
Clash of Civilizations thesis.