Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararası Anadolu Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Kayseri, Türkiye, 27 - 29 Aralık 2022, cilt.1, sa.1, ss.580-586
Günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan elektrik enerjisi, güç sistemlerinde en önemli konulardan biridir. Elektrik enerjisi kamunun ve özel sektörün birçok temel operasyonu için vazgeçilmez durumdadır. Güvenlik, eğitim, ulaşım, sanayi ve ev halkı gibi birçok sektör için elektrik enerjisinin sürekliliği son derece önemlidir. Elektrik enerjisinin yokluk durumu, ekonomik büyüme önünde engel teşkil eder. Sosyal olarak ise yeterli güç kaynağının olmaması yani elektrik enerjisi yokluk durumu toplum refahını doğrudan etkileyen olumsuz bir unsurdur. Elektrik enerjisi birbirine bağlı birçok farklı sistemin bir arada çalışması sonucu olur. Üretim ve tüketimin arasındaki işlemi sağladığı için elektrik iletiminin sürekliliği ve güvenilirliği son derece önemlidir. İletim Genişleme Planı genel olarak ne zaman, nerede ve kaç adet yeni iletim hattının yapılacağına karar vermektedir. Herhangi bir genişleme planlaması, gelecekteki talep değerlerini dikkate alarak mevcut sisteme en düşük maliyetle nerede, ne zaman ve kaç yeni hat eklenmesi gerektiğini belirlemeyi içerir. Sistem amaçlarını etkin bir şekilde yerine getirmek için mevcut bir iletim ağına eklenmesi gereken yeni iletim hatlarını belirleme sorunu olan İGP, güç sistemlerinde ana stratejik kararlardan biridir ve sistemin çalışması üzerindeki etkisi derin ve uzun ömürlüdür. Bir başka ifadeyle, İGP, elektrik ağlarında mevcut sistemin iyileştirilmesi ya da yeni iletim hatlarının kurulması aşamasında en uygun genişleme çözümünü bulmaya yöneliktir. Günümüzde küresel ısınma ve fosil yakıt fiyatlarının artması nedeniyle motorlu araçlar yerine elektrikle çalışan araçlar tercih edilmeye başlanmıştır. Bu tercih eğiliminin bir sonucu olarak elektrikli araçların şarj olacakları istasyonlar dikkate alınmaya başlanmıştır. Burada verilmesi gereken en önemli karar mevcut elektrik sistemine uyumlu iletim genişleme planı çerçevesinde elektrikli araçlar için şarj istasyonu yer seçimi kararının verilmesidir. Karar verme günlük hayatta sıklıkla yapmak zorunda olduğumuz faaliyetlerden biridir. Kararların doğruluğu konforumuzu artırırken yanlışlığı ise bizleri bedel ödemek zorunda bırakmaktadır. Doğru karar vermek önemli bir faaliyettir. Karar vermenin gerekli olduğu çok sayıda farklı konu bulunmaktadır. Bunlardan birisi de yer seçimi kararıdır. Belirli bir bölgede şarj istasyonlarının konumlarının belirlenmesi problemi bir çok kriterli karar verme problemidir. Bu problemin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmaktadır. Elektrikli araçların şarj istasyonu yeri seçimi ile ilgili daha önceden gerçekleştirilmiş çalışmalarımız bulunmaktadır. Bu çalışmalarda iletim genişleme planına uyumluluk bir kriter olarak dikkate alınmamıştır. Bu durumun bir eksiklik olduğu tespit edilmiş ve bu eksikliğin giderilmesi için mevcut çalışma yapılmıştır. Daha önceki çalışmalarda Best Worst (BWM) ve Marcos çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmıştır. Dikkate alınan kriterler sırasıyla Nüfus, altyapıya uzaklık, yatırım maliyeti, anayollara uzaklık, park alanları, benzin istasyonlarına uzaklık, satın alma gücü ve AVM’lere uzaklık kriterleridir. Elektrikli araçların şarj edilmesi ile fosil yakıtlarla çalışan araçların yakıtlarının doldurulması arasındaki en büyük fark süredir. Elektrikli araçların şarj edilme süresi 30 dakika ile 1 saat arasında değişmektedir. Bu nedenle elektrikli araçlar şarj olurken araç sahiplerinin zaman geçirebilecekleri yerlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle AVM’lere uzaklık kriteri dikkate alınmıştır. Belirtilen bu kriterlere ilaveten iletim genişleme planına uygunluk kriteri yeni bir kriter olarak dikkate alınmıştır. Mevcut çalışmada 20 alternatif şarj istasyonu bulunmaktadır. Çalışmamızda BWM yöntemi ile kriter ağırlıkları belirlenmiş ve Marcos yöntemi ile en iyi alternatif 1 nolu istasyon olarak belirlenmiştir.