Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Conference by The International Trade and Finance Association (IT&FA), Kayseri, Türkiye, 21 - 24 Mayıs 2014, ss.1
Vergilendirme genelde bir ekonominin özelde ise mali bir yapının en önemli iki sac ayağından biridir (ikincisi kamu harcamalarıdır). Vergilendirme, ayrıca devlet-toplum ilişkileri bağlamında demokratik gelişim ve iyi yönetişim açısından hayatidir. Bu bağlamda, iyi yapılandırılmış ve doğru işleyen bir vergi sisteminin, mali istikrarın yanı sıra iktisadi adalete de katkıda bulunacağını ifade edebiliriz. Burada, vergilemenin mali rolü iki yönlüdür: Vergilendirme, bir yandan kamu harcamalarını finanse etmenin en ideal yolu iken, diğer yandan maliye politikasına uygun olarak kullanılacak bir mali araçtır. Bunların ilkinin yönetişim ile, ikincisinin ise adalet ile ilgili olduğunu belirtmeye herhalde gerek yoktur. Böylelikle, devleti ekonomik zorluklar ve demokratik taleplerle mücadele eden bir boksör ile sembolize edecek olursak (ki yumruklarından biri harcamaları temsil ederken, diğeri vergileri temsil ediyor olsun), ikinci eldiven aynı anda hem rakibi sarsacak kadar güçlü, hem de onu öldürmeyecek kadar yumuşak olmalıdır.
Bu bağlamda, bir vergi sisteminin etkinliğini ve adaletli olup olmadığını birlikte değerlendirebilmek için bazı yapı ve değişkenleri mercek altına almamız gerekmektedir. Bu çerçevede, gerek vergi idaresi gerekse mevzuatı açısından, hiç kimse yanlış vergi yapısı ile hem adil bir vergi sistemi kurup hem de yeterli düzeyde vergi geliri elde edemeyeceğinden –ya da tam tersi- vergi yapısının analizi oldukça önemlidir. Sonrasında ise, vergilemede adaletin hangi düzeyde sağlanabildiğini test etmek üzere, uygulama sonuçları, uygun verilerle (vergi yükü, dolaylı vergi tahsilatı oranı, emek ve sermaye üzerindeki vergi yükü, gönüllü uyum oranı vb.) ve dikkatle incelenmelidir.
Türkiye’ye baktığımızda 2005 ve 2010 yıllarında vergi yönetiminin yapısında iki ciddi değişiklik görürüz. Maliye Bakanlığı da aynı zamanda, personel yapısını güçlendirmek üzere vergi denetimi ile ilgili personelin unvanlarını yeniden düzenlemiş, kadrosunu genişletmiş ve bazı yasal düzenlemelere gitmiştir. Ancak bu çabaların sonuçlara yansıdığı pek söylenemez. Bu çalışmada, vergi yapısı ve vergi süreçleri ile sonuçlarının vergilemede adaleti sağlayıp sağlayamadığı derinlemesine analiz edilmiştir. Buna yönelik olarak ilkin vergi yönetimi ele alınmıştır. İkinci olarak, vergi türlerinin vergi adaleti karşısındaki konumları bağlamında, Türk Vergi Sisteminin ekonomi-politiği yapısökümüne tabi tutulmuştur. Son olarak da, bu yapı ve sistemin sonuçları ortaya konmuştur.
Taxation is one of the most important two pillars of an economy (the other one is public spending) in general and of a fiscal structure in particular. Furthermore, taxation is also vital for democratic development and for good governance in terms of state-society relationship. In this sense, we can say that, a well-designed and functioning taxation system must provide or contribute to the economic justice along with economic and fiscal stability. Here the fiscal role of taxation is two-folded: On the on hand it is an ideal source of revenue to cover public expenses, and is also a tool to be used in accordance with fiscal policy. Needless to say, the first one is about governance, while the second is relevant for justice. Thus, if we symbolize the state via the boxer metaphor (to fight with economic challenges and democratic demands) with two thumps (spending and taxation), her second boxing-glove should be strong enough to knock her match down, and at the same time it should be soft enough to not to kill the match.
In this regard, we need to scrutinize some structures and variables to evaluate both effectiveness and equitability of a tax(ation) system. Within that framework, tax structure has the top importance, since no one can set up an egalitarian tax system and yield sufficient revenues with wrong tax structure in terms of both tax administration and legal framework, or vice versa. Then, the practice and consequences ought to be monitorized rigorously with relevant data (tax burden, proportion of direct-indirect taxes, taxes on labor and capital, voluntary tax compliance etc.) to test the level of tax justice.
When we come to Turkey, we see two serious changes in the structure of tax administration in 2005 and 2010. Ministry of finance, also have being tried to empower its personnel structure by changing job titles of tax inspectors , and by enhancing the cadre as well as making some legislative improvements. However, we cannot track these endeavors to outcomes. In this study, we will evaluate and intensely analyze the structure and the outcomes to portrait the coherence between structure and its consequences, and the effects of this coherence to the tax justice level. To this end, firstly we look at changes is tax administration. Secondly, we will deconstruct the political economy of Turkish Taxation System, in terms of tax types, with its relevance to the tax justice. And finally, we will analyze and evaluate the outcomes.