Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (USBIK 2018), Kayseri, Türkiye, 31 Ocak - 03 Şubat 2018
Günümüz eğitim anlayışında ezberleyen bireyler yerine eleştirel düşünebilen, kendi öğrenmesinin farkında olan, bilgiye ulaşabilen, bilgiyi özümseyebilen ve öğrenme ile ilgili temel becerilere sahip olan bireyler yetiştirmek amaçlanmaktadır (Balcı, 2007). Öğrencinin öğrenme ile ilgili temel becerilere sahip olabilmesi için nasıl öğrendiğini ve öğrenme yollarını bilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan öğrencilerin kendi öğrenmeleri ile ilgili edinmiş oldukları bilgi olarak vurgulanan üstbiliş önem kazanmaktadır (Flavell, 1979). Bununla birlikte eleştirel düşünme, bireyin kendi düşünce süreçlerinin bilincinde olarak başkalarının düşünce süreçlerini göz önünde tutması ve öğrendiklerini uygulayarak kendisini ve çevresinde meydana gelen olayları anlayabilmeyi amaç edinen aktif ve organize zihinsel süreçtir (Cüceloğlu, 1999). Özel yetenekli öğrenciler, zihinsel yeteneklerinin ya da zekâ alanlarının birden çoğunda yüksek potansiyele sahip, akranlarına göre daha yüksek performans gösteren, yaratıcı, başladığı işi tamamlamada ve üstesinden gelmede yüksek görev anlayışı bulunan bireylerdir.
Ülkemizin geleceği açısından önem taşıyan özel yetenekli öğrencilerin, üst düzey düşünme becerilerinin tespit edilmesi yönünde küçük bir adım olan ve geliştirilmesinin sağlayacağı faydalara dikkat çeken bu araştırmada, özel yetenekli öğrencilerin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin ortaya konması amaçlanmıştır. Ayrıca özel yetenekli öğrencilerin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin ne düzeyde olduğunun saptanması ve bazı değişkenler açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Mersin, Kayseri ve Adana illerindeki BİLSEM’lere kayıtlı 502 adet özel yetenekli öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. İlişkisel (korelasyonel) araştırma yöntemiyle yapılan bu araştırmada Üstbilişsel Farkındalık Ölçeği, Eleştirel Düşünme Eğilim Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan Demografik Bilgi Anketi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde frekans ve yüzde hesapları, t testi, ANOVA testi, Pearson Korelasyon analizi ve Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) Path analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda özel yetenekli öğrencilerin üstbilişsel farkındalıklarının ve eleştirel düşünme eğilimlerinin yüksek düzeyde oldukları belirlenmiştir. Özel yetenekli öğrencilerin üstbilişsel farkındalıkları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin alt boyutları arasındaki ilişkilere dayalı olarak geliştirilen yapısal model ise doğrulanmıştır. Doğrulanan yapısal modelden elde edilen bulgular yorumlanacak ve bulgular ışığında öneriler sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Özel yetenekli, üstbiliş, eleştirel düşünme, Yapısal Eşitlik Modeli (YEM)