Zaman Kavramı Bağlamında Platon-Aristoteles Karşılaştırması


TOPAKKAYA A.

FLSF, cilt.13, sa.1, ss.219-232, 2012 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 13 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2012
  • Dergi Adı: FLSF
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.219-232
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Platon zamanı sonsuzluğun bir resmi ya da gölgesi olarak anlar. Oluş, zamandan ayrı düşünülemez. Evren (Physis), varoluş ve tekrar yokoluş bağlamında zamansaldır. Platon’a göre varlık, Demiurg’un ilk olarak zamanı ve evreni yaratmasıyla ortaya çıkar. Platon’a göre zaman, idelerle değişim dünyası arasında bir aracılık görevi görür. Platon zamanı öz (asıl)- gölge ilişkisine göre temellendirmektedir. Aion her nasılsa sürekli o şekilde olan, değişmeyen ve sadece akılla kavranılan bir şey iken, kronos sürekli olarak oluş halinde olan varlıklarla ilgili olup, sadece algıyla (doxa) anlaşılabilir. Platon’un aksine Aristoteles zamanı öncelik ve sonralık bağlamında hareketin sayısı ve ölçüsü olarak tanımlar. Sınırsız zaman, bağlantılı bir yapıya sahip olup, döngüsel hareket içinde ölçülebilen bir şeydir. Platon sonsuzluktan (Aion) hareket edip, oluşa ve kronos’a ulaşırken; Aristoteles oluş ve dolaysıyla hareketten kalkıp sonunda sonsuzluğa göndermede bulunmaktadır. Aristoteles’e göre geçmiş ve gelecek zaman (bunlar zamanın birer modu olmayıp, onun parçalarıdırlar) sağlam bir yapıya sahip değildir. Bu anlamda zaman aslında varolmayan parçalardan müteşekkil gözükmektedir ve durum böyle olduğunda varlıktan elde edilen bir kavram gibi durmamaktadır. Aristoteles’in zaman anlayışının temel noktasını şimdi (nun) kavramı oluşturur. Şimdi zamanın özünü anlamada anahtar role sahiptir. Şimdi’nin en önemli fonksiyonu, parçalardan oluşan zamanın sınırını oluşturmasıdır. Şimdi bir sınır olarak geçmiş zamanı gelecek zamandan ayırır. Şimdinin kendisi parçalanan zamanın sınırını oluştururken bizzat kendisi zamanın bir parçası değildir. Anahtar Kelimeler: Zaman, Sonsuzluk, Hareket, Mekan, Değişim, Evren, Sayı, Şimdi,Yaratma, Oluş.
(A Comparison on the Concept of Time in the Context of Plato-Aristotle) Abstract Plato views time as the image of eternity or its shadow. Existence cannot be considered independently of the place. Cosmos (Physis) is temporal in relation to existence and extinction. According to Plato, being came into existence when Demiurg created time and cosmos. To Plato, time functions as a medium between the worlds of ideas and change. Plato set up the basis of time according to the relation between essence and shadows. While Aion is what always remains in the same position, never changes and is perceived by reason and mind, Kronos is related to beings that are always in process and they can be perceived and grasped only through the senses. Unlike Plato, Aristotle defined time as the number and measure of the motion with respect to before and after. Infinite time has a related structure and can be measured in the cyclical movement. While Plato moved from eternity towards existence and Kronos, Aristotle started with being and thus motion and finally came to eternity. To Aristotle, past and future (they are not the modes but parts of time) do not have strong structures. In this aspect, time seems to consist of non-existent segments and therefore appears as a concept developed from existence. The basic point of Aristotle’s understanding of time is based on the concept of the present. The present time, the ‘now’ moment is of key role in understanding the essence of time. The most important function of the present is to determine the boundaries of time that consists of segments. The present time separates the past time from the future. While the present itself forms the boundaries of the time ruptured, it is not a part of the time. Key Words: Time, eternity, motion, place, change, cosmos, number, present time, creation,