Akademik Veri Yönetim Sistemi
I. Uluslararası İlaç ve Eczacılık Hukuku Kongresi, İstanbul, Türkiye, 4 - 05 Eylül 2021
Giriş/ Amaç
Klasik uyuşturucu ve uyarıcı
maddelere erişimin zorlaşması nedeniyle aynı etkiyi içeren fakat reçeteye bağlı
olarak satılması gereken psikotrop ilaçların, usulsüz satışına/ ticaretine
ilişkin olaylarla sık karşılaşılmaktadır. TCK m. 188 hükmünde düzenlenen suç
tipinin konusunureçeteye bağlı olarak ticareti yapılan “uyuşturucu ve uyarıcı madde etkisini doğuran” maddeler de
oluşturabileceğinden, eczaneler marifetiyle satışa sunulan psikotrop madde
içeren ilaçların ticareti nedeniyle eczacı ve eczane çalışanlarının ceza
sorumluluğunun koşullarının tartışılması gerekmektedir.
Gereç ve Yöntem, Bulgu ve Değerlendirme/ Tartışma
TCK m. 188 hükmü bağlamında,
uyuşturucu ve uyarıcı madde etkisini doğuran maddelerin belirlenmesi, öncelikle
psikotrop madde içeren ilaçların bu kapsamda değerlendirilip
değerlendirilemeyeceğinin tespitini gerekmektirmektedir. TCK m. 188/6 hükmü
kapsamında değerlendirilebilecek ilaçların usulsüz satışı nedeniyle TCK m. 188
hükmündeki suçun oluşmasına ilişkin (özellikle suçun fiil unsurunun
gerçekleşmesine ilişkin) koşulların belirlenmesi, bu türden ilaçların satışına
(ve kontrolüne) dair kuralların ortaya konulması ve usulsüz ilaç satışı
nedeniyle ceza sorumluluğunun ve failin tespitine ilişkin özel durumların
ayrıca irdelenmesini gerektirmektedir.
Psikotropik ilaçların usulsüz satışı
bakımından, Adli Tıp Kurumu incelemesininve buincelemeyi esas alan Yargıtay uygulamasının,
ceza sorumluluğunun temel ilkeleri kapsamında tartışılmasına ihtiyaç
bulunmaktadır.
İçerdiği miktara, etkisine
bakılmaksızın psikotrop madde içeren bütün ilaçların TCK m. 188 hükmü
kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, bu ilaçların usulsüz satışı
nedeniyle eczacı ve eczane çalışanlarının ceza sorumluluğunun mahiyeti ve her
durumda eczacının sorumlu tutulup tutulamayacağı hususlarında detaylı bir
incelemeye ihtiyaç bulunmaktadır.
Sonuç
Psikotrop madde içeren ilaçların
usulsüz satışı/ ticareti nedeniyle TCK m. 188/6 ve 8 hükümlerinin, her durumda
eczacı bakımından uygulanabileceği söylenemez. Bu suç tipi yönünden ceza
sorumluluğunun şahsiliği ve kusur ilkeleri dikkate alınarak failin belirlenmesi
(eczacı ve eczane çalışanlarının durumlarının ayrıca incelenmesi) ve suçun
konusu yönünden ise ilacın reçeteye bağlı olup olmadığının ve içerdiği
psikotrop maddenin TCK m. 188 hükmü kapsamında olup olmadığının bilirkişi
marifetiyle belirlenmesi gerekmektedir. TCK m. 188/6 hükmünde yer alan
nitelikli hal bakımından ise belli bir mesleki eğitim veya diplomanın
mevcudiyetinin zorunlu olup olmadığı tartışmalıdır.
Anahtar kelimeler: Uyuşturucu ve uyarıcı madde, psikotrop ilaç, ilaç ticareti, eczacı, eczane çalışanı, ceza sorumluluğu.