Geleneksel Kayseri Hamamlarında Doğal Aydınlatma Sistemleri


Creative Commons License

Kozlu H. H., Sümengen Ö., Gözübüyük S.

History Studies, cilt.12, sa.4, ss.2023-2042, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 12 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: History Studies
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Legal Collection, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.2023-2042
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Mimari yapılarda işleve, döneme veya bölgeye göre farklı biçim ve özelliklerde üretilen doğal aydınlatma sistemleri, görsel ve psikolojik konfor durumunun iyileşmesinde önemli rol oynamaktadır. Türk medeniyetinde temizlik, sosyalleşme ve gelir sağlama gibi birçok eylemle ön plana çıkan hamamlarda kullanılan aydınlatma elemanları, mekânsal niteliğin ve konfor koşullarının ayrılmaz bir ögesidir. Hamamların, mahremiyet gereksiniminin yüksek olduğu yapılardan biri olması nedeniyle mekânlarda doğal aydınlatma elemanlarının kullanımı, tasarımın önemli bir parametresi olarak değerlendirilmiş, bu amaçla farklı çözüm önerileri geliştirilmiştir. Mekâna günışığı alımında kullanılan ışık/aydınlık fenerleri, aydınlık pencereleri, ışık gözü-fil gözü, ışık tavanları gibi yapısal çözümler ile atmosfer zenginleştirilmiş, mekân algısında bu aydınlatma elemanlarının önemli bir katkısı olmuştur. Bu çalışma kapsamında Kayseri kent merkezinde yer alan 7 adet tarihi hamamın doğal aydınlatma elemanları belgelenerek, mekânlardaki kullanım yoğunluğu, çeşitleri ve boyutları tipolojik bir çalışma ile değerlendirilmiştir. Böylece bu yapıların doğal aydınlatma çözümleri açısından özgün niteliklerini vurgulayarak mekânsal kalite potansiyellerinin koruma ve yeniden işlevlendirme bağlamında genişletilip geliştirilebilmesine imkân tanınması hedeflenmektedir 

Natural lighting systems produced in different forms and features according to function, period or region in architectural buildings play an important role in the improvement of both visual comfort conditions and psychological comfort. In Turkish baths, lighting systems are an integral element of spatial quality and comfort conditions. Since the baths are one of the buildings with the highest need for privacy, the use of natural lighting elements in spaces has been evaluated as an important parameter of the design, and different solutions have been developed for this purpose. Accordingly, structural solutions such as lighting lantern, windows, oculies, light ceilings were produced in daylight intake to the space. These lighting elements made an important contribution to the perception of space. Within the scope of this study, the natural lighting elements of 7 historical baths located Kayseri were documented and evaluated with a typological study. Thus, it is aimed to enable the spatial quality potentials to be expanded in the context of conservation and re-functioning by emphasizing their unique characteristics in terms of natural lighting solutions.