Bugün kahramanlıkları tartışmalı olsa da, halk tarafından kahramanlaştırılabilen kişilerin, halkın dünyasındaki sözlü anlatım biçimleri incelenerek, kahramanlaştırma sürecinin anlaşılmasına katkıda bulunabilecek birkaç öneri sunulabilir. Buradan hareketle bu makale, 1996 yılında kapatılan ve 1999 yılından bu yana da müze olarak kullanılan (Tarihî) Sinop Cezaevinde bulunmuş kimi mahkûmların, anlatılar, cezaevi koşulları ve halkın cezaevi-mahkûmiyet ikilisine bakış açısı üzerinden kahramanlaştırılmalarına odaklanmaktadır. Sinop cezaevi, ünlü mahkûmlarının yanı sıra zor yaşam koşullarıyla da ün salmış; ancak günümüze sadece hikâyeleri kalmış bir cezaevidir. Bu nedenle bu makale, yerel halkın hafızasında cezaevine ilişkin hatıralardan yola çıkarak, bu ünlü mahkûmlara ilişkin anlatıları ve bu anlatılardaki cezaevi kahramanlarını incelemeye ve kahramanlaştırılmalarını anlamaya çalışmaktadır. Bu ünlü isimlerin, cezaeviyle neredeyse iç içe yaşamış olan yerel halkın anlatıları ve düşünceleri kapsamında, nasıl birer kahraman haline getirildiği ve kahraman tiplemelerinin içlerinin nasıl doldurulduğu bu çalışmanın temel sorunsalıdır. Genel olarak kahraman figürü, yoksulun, kimsesizin yanında olan, adaletsizliğin karşısında duran, gerekirse intikam alan, güçlü, saygın tavrıyla halkın aklında yer edip, geçmişten bu yana şekillenerek kalmıştır. Bu çalışmanın dayandığı alan araştırmasına göre, cezaevindeki mafya liderlerinin, kabadayıların ve ünlü mahkûmların kahramanlıklarıyla kimi noktalarda benzerlikler göstermektedir. Bu anlatılarda kadın mahkûmlardan kahramanlaştırılan bulunmamaktadır. Son olarak, halkın intikama kadar varabilen adalet beklentisini ve yoksulluk sıkıntısını, bir kahraman üzerinden nasıl dile getirdiği de görülmektedir.