Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Su ve Çevre Kongresi, Bursa, Türkiye, 22 - 24 Mart 2018, ss.2350
Yüzeyde bulunan suyun toprak içerisine girişi olarak tanımlanan infiltrasyon, toprak-su ilişkilerinin değerlendirilmesinde temel ve önemli parametrelerdendir. Sulama yönteminin seçilmesi, sulama sistemlerinin projelendirilmesi ve işletilmesinde istenilen/planlanan başarıya ulaşılması ancak uygulamaların yapılacağı toprakların infiltrasyon karakteristiklerinin iyi bilinmesine bağlıdır. Ayrıca, bir araziye uygulanacak suyun miktarı ve bu suyun hangi sürede ve ne şekilde uygulanabileceği, infiltrasyon özelliklerinin tanımlanmasıyla mümkündür. İnfiltrasyon hızını etkileyen bir çok etmen bulunmaktadır. Söz konusu etmenlerin başında bitki örtüsünün dağılımı ve türü, toprağın strüktür, tekstür, toprağın sıkışma derecesi, toprağın kolloid ve organik madde içeriği, prozitesi, toprağın başlangıç nem miktarı, nemin profil boyunca dağılımı, toprak içerisine hapis olmuş hava, gözeneklerin büyüklüğü toprak yüzeyinin eğimi, topografyası, toprağın işlenme durumu, toprağın kültüre alınma tarzı, otlatma durumu, toprak sıcaklığı, uygulanan suyun sıcaklığı, su uygulama süresi, toprağın diğer kimyasal ve biyolojik karakterleri ve uygulanan suyun kalitesi büyük oranda etkilemektedir. Son yıllarda tarımsal üretimde düşük kalite olarak nitelendirilen sular ile birlikte ham ya da arıtılmış kirli suların, sulama suyu olarak kullanılmaktadır ve giderek yaygınlaşmaktadır. Özelliklede temiz su kaynakları üzerine diğer sektörler tarafından artan talep baskıları, bu içerikteki su kaynaklarına olan talebi artırmaktadır. Bir su kaynağının sulama suyu açısından değerlendirilmesinde dikkate alınması gereken parametrelerden bir tanesi de toprakların infiltrasyon hızları üzerine olası etkilerdir. Hali hazırda yapılan değerlendirmelerde, söz konusu parametre büyük oranda ihmal edilmektedir. İnfiltrasyon hızı bakımından sulama sularının içerisinde bulunan iyonlar dikkate alındığında, problem oluşturulabilecek ilk element sodyum iyonudur. Söz konusu iyon, toprağın yapısının yanında bitkilerin besin elementi alınımını, infiltrasyon hızı ve hidrolik iletkenlik gibi bir çok faktörü de etkilemektedir. Bu çalışmada, toprak infiltrasyon oranlarına, sulama suyu içerisinde bulunan sodyum iyonunun etkisi incelenmiştir. Çalışmada, dört farklı Elektriksel İletkenlik (EC = 0.6 (kontrol), 5, 10 ve 15 dS/m) ve NaCl konsantrasyonunun (2, 40, 90 and 136 mmolec/L) sahip sulama suları kullanılmıştır. İnfiltrasyon testleri çift silindir infilometre yöntemiyle yapılmıştır. Yapılan çift silindir infilometre test sonuçlarında infiltrasyon hız değerleri ve (20-40 mm/saat) ve kümülatif infiltrasyon değerleri (350-450 mm) değişim sergilemişlerdir. Sulama suyunun Elektriksel İletkenlik ve NaCl değerlerindeki artış karşılık, infiltrasyon hızı ve yığışımlı infiltrasyon değerleri azalma göstermiştir.