Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu (18-20 Ekim 2018), Ankara, Türkiye, Ankara, Türkiye, 18 - 20 Ekim 2018, cilt.1, ss.863-870
Bu çalışmanın konusunu, 2016-2018 yılları arasında İran Ehl-i Hakları arasında yaptığımız olan etnografik alan çalışması sırasında yapılan gözlemler oluşturmaktadır. Etnografik alan araştırması sırasında karşılaşılan zorluklar bağlamında, bu sorunlar hangi yöntemler ile çözülebilir? Sorusunun cevabı da bu çalışmanın amacını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada kullanılan veriler 2016-2018 yılları arasında İran merkezli; Tebriz, Kirmanşah, Tahran, Urmiye şehirlerinde katılımlı/katılarak gözlem, derinlemesine görüşmeler yöntemi ile yapılmış olan etnografik alan çalışması ile elde edilmiştir. Ehl-i Hak inancı, günümüz siyasi coğrafyası içerisinde İran merkezli olarak, kendilerini Ehl-i Hak ve Yarsan olarak tanımlayan, başkaları tarafından ise Ali İlahi, Şeytanperest gibi isimlendirmelerin yapıldığı topluluğun adıdır. Ehl-i Hak inancı, merkezinde tek bir tanrının yer aldığı ve bu tanrının insanlarda Hulul ettiğine inancına dayanmaktadır. Bu hulul veya zuhur sırasında, Tanrıya dört, beş ve yedi ‘yaran’ eşlik etmektedir. Cem, Niyaz, Oruç gibi Anadolu Aleviliğinde de bulunan benzer ritüelleri uygulayan Ehl-i Haklar da Hacı Bektaş, Ehl-i Hak inancının kurucusu olan Sultan İshak’ın Anadolu’daki tecessümüdür. Dolayısıyla, Hacı Bektaş Ehl-i Haklarca tanrının bir zuhurudur. Günümüzde, İran’ın Kirmanşah, Tebriz, Tahran ve Urmiye şehirlerinde çoğunlukta olmak üzere yaşamaktadırlar. Bu şehirlerde çok sayıda ‘Cemhane’ bulunmaktadır. Çalışma sırasında Ehl-i Haklarca kutsal olan ziyaret yerlerinin tamamında katılımlı gözlemler yapılmıştır. Bu çalışma sırasında Ehl-i Haklar’ın ritüellerine de katılarak gözlemde bulunulmuştur.