Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL AZERBAIJAN ACADEMIC RESEARCH CONGRESS, Baku, Azerbaycan, 28 - 29 Mayıs 2022, cilt.1, sa.1, ss.227-232
Savaş, insanoğlunun var olduğu günden beridir karşılaşmış olduğu bir gerçektir. Savaş gerçeği olan bir hayatta
savaşı kazanmak için askeri araçlara ihtiyaç duyulur. Bu askeri araç ihtiyaçlarından birisi de Tank’ tır. Tank, ağır
bir zırha, yüksek ateş gücüne ve her türlü arazide hızla gidecek şekilde tasarlanmış sürüş takımlarına sahip bir
askeri araçtır. Her tarafı zırhla kaplanmış bir askeri araçta görüş hayati öneme sahiptir. Tankın görmesini sağlayan
parçasına kule denilmektir. Bu nedenle kule tankın en önemli parçalarından biridir. Tank kulesi mili ve dişlisinin
tasarımda en iyi malzemenin seçimi tankın kullanımını etkili ve ömrünün uzun olmasını sağlayacaktır. Tank Kulesi
mili ve dişlisinin tasarımda en iyi malzemenin seçimi, birden fazla kriter altında birden fazla alternatif içerisinden
en iyi malzemenin belirlenmesi amacını gerçekleştirmeye çalışır. Bu seçim, bir çok kriterli karar verme prob lemidir. Bu problemin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmaktadır. Kule mili ve dişlisinin
tasarımda en iyi malzemenin seçimi askeri karar verme probleminde dikkate alınan kriterler sırasıyla, Sertlik, Talaşlı İmalata Uygunluk, Maliyet, Akma dayanımı ve Elastiklik Modülüdür. Problemin çözümünde dikkate alınan
alternatifler ise 1030 Karbon çeliği, 1040 Karbon çeliği, 1050 Karbon çeliği, 1060 Karbon çeliği, 1137 Karbon
çeliği, 1141 Karbon çeliği, 1340 Karbon çeliği, 4130 Yüksek alaşımlı çelik, 4140 Yüksek alaşımlı çelik ve 8630
Yüksek alaşımlı çeliktir. Çalışmada, kriter ağırlıklarını belirlemede nesnel bir çok kriterli karar verme yöntemi
olan Entropi yöntemi kullanılırken alternatiflerin sıralaması için CoCoSo yöntemi kullanılmıştır. Entropi yöntemi
ile en önemli kriterin Talaşlı imalata uygunluk kriteri (0.60) olduğu en önemsiz kriterin ise elastiklik modülü (0.03)
kriteri olduğu belirlenmiştir. Cocoso yöntemi ile en iyi alternatifin 4130 yüksek alaşımlı çelik alternatifi (3.49)
olduğu en kötü alternatifin ise 1030 karbon çelik (1.21) olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma ile Entropi ve CoCoSo
yöntemlerinin kullanılması sonucu tank kulesi mili ve dişlisinin tasarımda kullanılabilecek en iyi malzemenin
4130 yüksek alaşımlı çelik olduğu karar vericilere sunulmuştur.