NECİP FAZIL’IN “AYNALAR YOLUMU KESTİ” ŞİİRİNE HERMENÖTİK BİR YAKLAŞIM VE ŞİİR DİLİNİN FONKSİYONLARI


Akça H.

TUDED/İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi/Journal of Turkish Language and Literature, cilt.61, sa.1, ss.1-20, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Edebî metinlerin en önemli özelliği çok katmanlı bir yapıya sahip olmaları ve bu yapının getirdiği çok anlamlılık sayesinde farklı okuma tekniklerine açık olmalarıdır. Bu nedenle metni yorumlama çabası tarihin her döneminde üzerinde durulan ve tartışılan konulardan biridir. Hermenötik (yorumbilim) metni “yorumlamak” ve “açıklamak” üzerine geliştirilen bir yöntemdir. Hermenötik düşüncenin kökeni, etimolojik olarak tanrıların mesajlarını anladığı kadarıyla insanlara aktarma görevi üstlenen Hermes’e kadar dayandırılmaktadır. Başlangıçta sadece kutsal kitapların ve hukuk metinlerinin yorumlanmasında kullanılan bu yöntem, 18. yüzyıldan itibaren edebî metinlerin açıklanmasında da kullanılmaya başlanmıştır. Klasik ve modern hermenötiğin “anlama” ve “yorumlama” kavramlarına bakış açısı farklıdır. Modern hermenötiğe göre eseri yorumlayan kişi, metnin anlamını kendi diline, kavram ve hayal dünyasına, dünya görüşüne bazen de hayatına uygun olarak tatbik eder ve kaynaştırır. Bu çalışmada modern Türk şiirinin önemli isimlerinden olan Necip Fazıl’ın “Aynalar Yolumu Kesti” şiiri, çağdaş hermenötik alanında çalışanların ortaya koydukları felsefi yorumlama düşüncesinden hareketle geliştirilen tahlil yöntemiyle incelenerek şiir dilinin özelliklerini ve fonksiyonlarını üstlenen “imge”, “metafor” ve “sembol” gibi kavramlar dilbilimsel ve kültürel bağlamlarda değerlendirilecektir. Necip Fazıl’ın şiir sanatının ana eksenini oluşturan “arayış” metaforunun; dinî, felsefi, psikolojik, tarihî, mistik ve metafizik katmanlarıyla çok anlamlılığa uygun bir yapıyı nasıl desteklediği örneklemlenerek şiir dilinin farkı işlevleri görünür kılınacaktır.

The most important feature of literary texts is their multi-layered structure and the possibility of multiple interpretations. Hermeneutics is one such method of interpreting and explaining a text. Initially, it was only used in the interpretation of religious and legal texts and in the explanation of literary texts since the 18th century. However, the perspective of classical and modern hermeneutics on the concepts of understanding and interpretation is different. According to modern hermeneutics, the interpreter applies the meaning of the text to his own language, imagination, and life. Following this method, the poem of Necip Fazıl’s “Mirrors Cut My Way” will be analyzed with the analysis method developed based on the philosophical interpretation idea. Concepts such as image, metaphor, and symbol, which compose the features and functions of poetic language, will be evaluated in linguistic and cultural contexts. The functions of the language of poetry will be made visible by illustrating how Necip Fazıl’s “quest” metaphor, which constitutes the main axis of the art of poetry, supports a structure that is suitable for multiple meanings with its religious, philosophical, psychological, historical, mystical, and metaphysical layers. Keywords: Hermeneutic, Necip Fazıl, poetry language, figurative meaning, intertextuality