"Kuzey" Kavramı ve Kuzey'in Küçük Halkları


Creative Commons License

Peler G. Y.

4. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı, Kocaeli, Türkiye, 22 Ekim 2020, ss.179-180

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kocaeli
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.179-180
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Coğrafi ve etno-kültürel bir olgu olarak “Kuzey” diye adlandırılan bölge Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa kıtalarının Kuzey Kutbu çevresinde bulunan bölgelerini kapsayan alandır. Günümüzde etnografik olarak “Kuzey’in Küçük Halkları” adlandırması ise, Danimarka’ya bağlı Grönland’da İnüitçe; Kanada’ya bağlı Labrador, Kübek, Kuzeybatı Bölgeleri ve Yukon Bölgeleri eyaletlerinde konuşulan İnüitçe ve Atabaskanca (Denece); Amerika Birleşik Devletleri’nin Alaska eyaletinde konuşulan Eskimo-Aleütçe, Atabaskanca, Eyakca, Tilingitçe, Haydaca, Tsimşçe; Rusya Federasyonu’nda Eskimo-Aleütçe, Çukçi-Koryakça, İtelmence, Nivhçe (Gilyakça), Yukagirce, Ketçe, Tunguzca (Evenki Tunguzcası, Even Tunguzcası, Ulç Tunguzcası, Udehe Tunguzcası, Negidal Tunguzcası, Oroç Tunguzcası), Samoyetçe (Nenets Samoyetçesi, Selkup Samoyetçesi, Nganasan Samoyetçesi, Enets Samoyetçesi), Ob Ugorcası (Mans-Vogul Ugorcası ile Hant-Ostyak Ugorcası), Dolgan Türkçesi, Tofalar (Karagas) Türkçesi, Şor Türkçesi, Teleüt Türkçesi, Çulım Türkçesi ve Saam Fincesi; Finladiya, İsveç ve Norveç’te Saam Fincesi olmak üzere bu üç kıta üzerinde yedi ülkede yirmiyi aşkın dil ve lehçe konuşan halkları içermektedir. Kuzey’in Küçük Halkları gibi tek bir ad altında toplanan bu halkların Eskimo-Aleüt (İnüitce, Eskimoca, Aleütçe), Atabaskan-Eyak-Tilingit (Atabaskanca, Eyakça, Tilingitçe, Haydaca), Tsimşiyan, Paleoasya (Çukçi-Koryakça, İtelmence, Nivhçe, Yukagirce, Ketçe), Ural (Saam Fincesi, Mans-Vogul Ugorcası, Hant-Ostyak Ugorcası, Samoyetçe) ve Altay (Tunguzca, Dolgan Türkçesi, Tofalar veya Karagas Türkçesi, Şor Türkçesi, Teleüt Türkçesi, Çulım Türkçesi) dil aileleri olmak üzere altı farklı dil ailesine mensup dil ve lehçe konuştuğu görülmektedir.