Akademik Veri Yönetim Sistemi
5 TH INTERNATIONAL “BAŞKENT” CONGRESS ON PHYSICAL, SOCIAL AND HEALTH SCIENCES, Ankara, Türkiye, 11 - 12 Haziran 2022, ss.394-398
Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile özellikle havayolu ulaşımında çok büyük ilerlemeler kat edilmiştir. Havayolu ulaşımı ile çok kısa sürelerde çok uzak mesafelere ulaşım sağlanmaktadır. Havayolu
ulaşımında temel araç uçaktır. Uçak; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profili parçaları-nın alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, ilerleyebilen motorlu bir hava taşıtıdır. Uçakların ana gövdesini ya da genel yapısını teşkil eden yapılardan
biri yarı monokok gövde, günümüz uçaklarında uygulanan en yaygın yapı tarzıdır. Modern yolcu uçaklarının tamamına yakında yarı monokok iskelet inşa yöntemi uygulanmaktadır. Yarı monokok gövdelerin tercih edilmesindeki sebeplerden en önemlisi uçağın ağırlığının azaltılması ile karbon salınımı ve
yakıt tüketiminin azaltılmasıdır. Monokok gövdeler, birçok parçanın imal edilmesi ve sonradan bunların
birleştirilmesi ile elde edilir. Modern havacılıkta yarı-monokok gövde tasarımı sıklıkla kullanıldığından
bu tasarımında kullanılan en iyi malzemenin seçimi uçuş performansı için önemlidir. Modern uçakların
gövde yapısında bulunan yarı monokok gövde yapı parçasının tasarımında en iyi malzemenin seçimi,
birden fazla kriter altında birden fazla alternatif içerisinden en iyi malzemenin belirlenmesi amacını
gerçekleştirmeye çalışır. Çalışmada dikkate alınan havacılık karar verme problemi için kriterler sırasıyla, sertlik, yoğunluk, akma dayanımı, elastiklik modülü ve fiyattır. Alternatifler ise Aluminum Anviloy
1150, Aluminum T652 Ceramic, Aluminum 79Ni-4Mo-Fe, Aluminum T7751 alloy, Aluminum T6 alloy,
Aluminum T5 alloy 705, 60 Beryllium, Alloy CMW 1000, 100-Nickel Chromium, Zinc Aluminumdur.
Çalışmada, kriter ağırlıklarını belirlemede nesnel bir yöntem olan Critic yöntemi kullanılırken alternatiflerin sıralaması için Marcos yöntemi kullanılmıştır. Cri tic yöntemi ile en önemli kriterin Yoğunluk
(0.36) olduğu en önemsiz kriterin ise Sertlik (0.17) kriteri olduğu belirlenmiştir. Marcos yöntemi ile en
iyi alternatifin 60 Berilyum (0.6650) olduğu en kötü alternatifin ise CMW 1000 alaşımı (0.41) olduğu
belirlenmiştir. Bu çalışma ile Critic ve Marcos yöntemlerinin kullanılması sonucu modern uçakların gövde yapısında bulunan yarı monokok gövde yapı parçasının tasarımında kullanılabilecek en iyi malzemenin 60 Berilyum (A7) olduğu karar vericilere sunulmuştur.