Uluslararası Mardin Kültür ve Medeniyet Kongresi, Mardin, Türkiye, 8 - 10 Aralık 2017, ss.104-105
Bu çalışmanın amacı, X.-XVII. yüzyıllar arasında Yakın ve Orta Doğuda yaşamış İslam
filozoflarının müzik aletleri konusunda ortaya koyduğu araştırmalarına yönelik genel bir
değerlendirme yapmaktır. Genellikle müzik kültüründe büyük gelişmelerin yaşandığı orta çağ
Doğusu, müzik teorisi alanında bir dizi kuramsal eserlerin yazıldığı bir zaman dilimidir. Bu
hususta müziğin estetik, felsefi ve pratik boyutlarına ilişkin üstün eserler vermiş büyük İslam
filozoflarının çalışmalarında zengin ve ayrıntılı bilgilere rastlanmaktadır. Hem filozof hem de
müzik kuramcısı olma özelliklerini birlikte taşıyan bu düşünürlerin araştırmalarında perde,
aralıkların oranı, tartım gibi müzik bileşenlerinin yanı sıra müzik aletlerinin tanımı, akort
düzeni, çalınış tekniği ve sınıflandırılması gibi birçok konuda önemli bilgiler sağladıkları
görülmektedir. Bilindiği gibi Antik çağın felsefi eğitim sisteminde müzik, bilim
sınıflandırmasında riyazî bilimler içerisinde yer alan bir bilim olmuştur. Bilim ve sanat
hakkında doktrinler Antik Yunan uygarlığında başlamış, orta yüzyıllarda Doğuda yayılarak
gelişme süreci geçirmiş ve daha sonra Avrupa’ya intikal etmiştir. Bu çalışmada incelediğimiz
İslam filozofları da bu uygulamanın, Doğu’daki seçkin örneklerini oluştururlar. Bu bilim
insanlarının müzik konusu üzerine yazdığı çalışmalarında müzik aletlerin yapısı, teknik ve
icrasal imkânları, gelişme tarihi ve isimlerinin etimolojisi araştırılmış, çalgıların karakteristik
özellikleri verilmekle birlikte karşılaştırmalı analizi yapılmıştır.
Bu çalışmada Yakın ve Orta Doğu medeniyetinde müzik aletlerine ait araştırmalar tarihsel
süreçte ele alınarak, bu araştırmaların önemi geniş bir şekilde değerlendirmeye çalışılmıştır.