Karahanlı Türkçesi Temel Söz Varlığının Eski Türkçeden Karluk Grubu Lehçelerine Anlam İncelemesi


ÖZKAN N. (Yürütücü), GEZER H.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2015 - 2020

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Şubat 2015
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2020

Proje Özeti

Karluk grubu Türk lehçelerini oluşturan Özbek Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesi ses bilgisi, şekil bilgisi ve cümle bilgisi gibi çeşitli alanlarda müstakil, karşılaştırmalı ya da lehçe grubu içerisinde birçok çalışmaya konu olmuştur. Karluk grubu lehçelerinin söz varlığı ile ilgili anlam bilimi açısından bir çalışma olmaması bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etmiştir.

   Bu çalışmaya Karahanlı Türkçesi eserleri taranarak tespit edilen Türkçe kelimelerin, Eski Türkçeden Özbek ve Yeni Uygur Türkçelerine kadar anlamsal açıdan geçirdikleri değişim konu olmuştur. Çalışma giriş, sözlük ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Karahanlı Türkçesine ait eserler taranarak Türkçe söz varlığı tespit edilmiş ve tespit edilen söz varlığı Göktürk-Uygur dönemi eserlerinden tanıklanarak sözlüğü meydana getiren madde başları oluşturulmuştur. Madde başı olan kelimelerin kronolojik sırayla Harezm, Kıpçak, Çağatay, Özbek ve Yeni Uygur Türkçesi eserlerinde bulunup bulunmadığına bakılmıştır. Böylece her kelimenin hangi dönemde, hangi anlamda, hangi şekilde bulunduğu ya da bulunmadığı tespit edilmiştir.

   Bu çalışmayla, temel alınan Türkçe söz varlığının Eski Türkçeden Karluk grubu Türk lehçelerine kadar nasıl bir anlamsal değişime uğradığı morfolojik ve fonetik özellikleriyle birlikte kronolojik olarak ortaya konulmuştur.

 

Anahtar Kelimeler: anlam bilimi, söz varlığı, Eski Türkçe, Özbek Türkçesi, Uygur Türkçesi.