Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkyılmaz E., Gümüş H., Yücel K. S.
TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2024 - 2025
Okul yılları çocukluktan ergenliğe kadar olan bir dönemi kapsar. Bunlar, yaşam boyu önemli ağız sağlığı
davranışlarının yanı sıra inanç ve tutumların da oluşturulduğu insan yaşamındaki önemli kilometre
taşlarıdır. Okul çocukları bu dönemde kabul edicidir ve alışkanlıklar ne kadar erken geliştirilirse, ağız sağlığı
üzerindeki etkisi de o kadar uzun sürer.
Bir DSÖ raporu, dünya çapındaki okul çocuklarının %60-90'ının diş çürüğü yaşadığını göstermektedir. Diğer
yandan çocukluk ve ergenlik döneminde oldukça yaygın olup, dünya çapında bir sağlık sorunu olarak kabul
edilen bir durum da maloklüzyonlardır. Okul çocuklarında maloklüzyon estetik olmayan özelliklere, kötü dil
pozisyonuna ve bunun sonucunda konuşmada yaşam kalitesini etkileyebilecek değişikliklere yol açabilir. Bu
bağlamda maloklüzyon, dil pozisyonu ve konuşma bozukluklarında dikkate alınması gereken önemli bir
belirleyicidir.
Konuşma, çok hassas nöromüsküler koordinasyon gerektiren hareket dizilerinin planlanması ve yürütülmesinin
sonucudur. Artikülasyon bozuklukları çocukluktan itibaren başlayabilir. Etiyolojisinde genetik faktörler çevresel
ve karma faktörler yer almaktadır.
Yukarıda ifade edilen diş çürüğü, diş kayıpları ve malokluzyon durumları ile ağı sağlıyla ilişki yaşam kalitesini
ilgilendiren durumlardan birisi olan konuşma becerisi tutumu projenin kapsam ve sınırlarını ifade etmektedir.
Literatürde ağız sağlıyla ilişkili yaşam kalitesini ilgilendiren durumlardan birisi olan konuşma becerileri ile ilgili;
konuşma becerilerini/bozukluğunu etkileyen faktörleri tespit etmeye yönelik çalışmalar ve konuşma becerileri
ve bozukluğu ile ilgili epidemiyolojik çalışmalar bulunmasına rağmen konuşma becerileri tutumunu ölçmeye ve
bunun malokluzyon, diş çürükleri ve diş kayıpları ile arasındaki ilişkiyi ölçmeye yönelik bir çalışmaya bilgimiz
dahilinde rastlanmamıştır. Bu durum hem projenin özgün yönünü vurgulamaktadır hem de araştırma
önerisinin hangi eksikliği gidereceği ve hangi ilgili bilim alanına kavramsal, kuramsal özgün katkılarda
bulunacağını vurgulamaktadır.
Ayrıca çalışmanın amacına ulaşmaya yönelik “ilkokul öğrencilerine yönelik konuşma becerileri tutum
ölçeği” ve “Anlamlı Çürük İndeksi” nin kullanılacak olması da projenin hem ikinci özgün yönünü
vurgulamaktadır hem de araştırma önerisinin bilimsel değerini, farklılığını ve yeniliğini metodolojik olarak ne
gibi özgün katkılarda bulunacağını vurgulamaktadır.
Bu çalışmada oluşturulacak veri toplama araçları 2024/2025 eğitim döneminde Erciyes Üniversitesi Pedodonti
Anabilim Dalına başvuran diş çürüğü, diş kayıpları ve malokluzyondan dolayı tedavi alacak hastalardan veri
toplamak için kullanılacaktır. “Anlamlı Çürük İndeksi” , “Angle’ın Malokluzyon Sınıflandırması” ve “İlkokul
Öğrencilerine Yönelik Konuşma Becerisi Tutum Ölçeği” olmak üzere toplanacak veriler ve yeterli hasta verisi
elde edildiğinde verilerin istatiksel değerlendirmesi yapılarak kesitsel çalışma yöntemine uygun olarak
çalışma tamamlanacaktır.
Proje; yürütücü ve diğer proje ortağı ile akademik danışmandan tarafından 9 ay boyunca toplam 4 iş paketi
olarak 2024-2025 eğitim dönemlerinde uygulanacak şekilde tasarlanmıştır.
Proje sonucunda diş çürüğü, diş kayıpları ve malokluzyon ile ilkokul öğrencilerine yönelik konuşma becerisi
tutumu arasındaki ilişkinin belirlenmesi beklenmektedir.
Beklenen diğer yaygın etkilerinin ise:
Proje çıktılarının ulusal/uluslararası dergilerde makale, bildiri, olarak yayınlanması
Proje çıktılarının Erciyes Üniversitesi ev sahipliğinde seminer ve konferans olarak sunulması
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını gerçekleştirilmesi doğrultusunda çocukların ağız sağlığı ile ilişkili yaşam
kalitesinin artırılmasına yönelik araştırmacılar yetiştirilmesi beklenmektedir.