Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÜLGEY A. (Yürütücü), DEMİREL-ÖZSOY S., TALİH G., ŞENER E. F., TALİH T.
2023 - 2024
Bu projede cerrahi öncesi mekanik bağırsak temizliğinin lipopolisakkarit bağlayan protein (LBP), beyin kökenli nörotrofik faktör (BDNF) ve Tau protein düzeylerine etkileri ve bunların düzeylerinin postoperatif kognitif disfonksiyonla (PKB) ilişkisi araştırılmaktadır. Çalışmaya 84 hasta iki gruba ayrılmış olarak dahil edilecektir. Her bir grupta ameliyat ve bağırsak temizliği öncesi, postoperatif 15. Gün ve 90. Günlerde belirlenen biyobelirteçlerin düzeylerini ölçmek için kan alınacak ve ELİSA yöntemiyle çalışılacaktır. Eş zamanlı olarak kognitif bozukluğu değerlendirmek için psikometrik testler de yapılacaktır.
Postoperatif kognitif bozukluk (PKB) cerrahi sonrası meydana gelen ve 30 günden çok, 12 aydan kısa süren kognitif durumda bozulma ve kötüleşme olarak tanımlanmaktadır. Postoperatif nörolojik hastalıklar dünyada giderek artan bir araştırma ve merak konusudur ve maalesef henüz bu konuda bilgi ve tecrübeler çok kısıtlıdır. Dünya genelinde nüfusun yaşlanması ve buna paralel olarak cerrahi müdahale gerektiren yaşlı hasta sayılarının giderek artmasıyla, postoperatif nörolojik komplikasyonların görülme oranı da artmaktadır. PKB mortaliteyi artırır, toplumda ve ailede çok ciddi ekonomik kayıplara, psikolojik ve sosyal hayatla ilgili sıkıntılara neden olur. PKB’un patofizyolojisinde en önemli nedenin cerrahi müdahaleye sekonder gelişen inflamatuar cevaptır.
Kolorektal cerrahilerden sonra % 54’lere varan oranlarda kognitif bozukluk bildirilmiştir. Kolorektal cerrahilerde diğer majör cerrahilerden farklı olarak bağırsak temizliği yapılmaktadır. Mekanik bağırsak temizliği yapılması vücutta ikinci beyin olarak adlandırılan ve çok çeşitli genetik ve nöronal yapılar içeren bir sistemin hasarlanması demektir. İnsan vücudunda 100 trilyon mikroorganizma yaşamaktadır. Vücutta dış ortamla en geniş temas alanına sahip sistemimiz GİS mukozasıdır. Bağırsakta bulunan mikroorganizmalar insan genomunun 100 katı gen içermektedir. GİS mukozası enterik sinir sistemi diye adlandırılan 500 milyondan fazla nöron içermektedir. GİS’de yaşayan yaklaşık 1012-13 mikroorganizma kendi genetik materyalleri ile bu enterik sinir sistemi ile yakın ilişki içindedir.
Mikrobiyota-bağırsak-beyin bağlantısının nörodejeneratif hastalıkların oluşumunda etkili olduğu pekçok çalışmada gösterilmiştir. Hayvan çalışmalarında mikrobiyotadaki geçici değişikliklerin beyin kimyasal yapısını ve hayvanın davranışlarını etkilediği gösterilmiştir. Çalışmalar çevresel bir etken olan mikrobiyotanın beyin üzerine önemli etkilerinin olduğunu göstermektedir. Bağırsak cerrahilerinde bağırsak mikrobiyotasının enfeksiyon için zemin hazırlayacağı düşünülerek mekanik bağırsak temizliği (MBT) yapılmaktaydı. MBT mikrobiyota yapısını bozan, dehidratasyon ve elektrolit dengesizliğine neden olan bir uygulamadır. MBT için en ciddi endikasyon enfeksiyon ve anastomozun sağlığı olarak görülmekte iken son çalışmalar böyle olmadığını hatta mikrobiyota içeriğinin bozulmasının mukozal bariyeri zedelediği, faydalı mikroorganizmaların da uzaklaştırılması ile inflamasyona zemin hazırladığı ve yara iyileşmesini bozduğunu söylemektedir. PKB’un önlenmesi oldukça önemlidir. Çünkü PKD gelişimi nonkardiyak cerrahilerde ilk bir yıllık mortalite için önemli bir göstergedir. Taburculuk sırasında PKB’u olan hastalar 3 ay içinde ölmektedirler. Postoperatif ilk 3 ay içinde sebat eden PKB olan hastalar ise ilk bir yıl içinde kaybedilmektedirler.
Bu çalışmada amacımız henüz hiç araştırılmamış olan kolorektal cerrahilerde MBT yapılması yoluyla müdahale edilmiş olan mikrobiyota ortamının klinik yansımalarını değerlendirebilmek amacıyla belli biyobelirteçlerin etkinliğini ve bunların düzeyleriyle postoperatif dönemde kognitif bozukluk gelişmesi arasında bir ilişkisi olup olmadığının araştırılmasıdır.