Nörogelişimsel Süreçte Rol Oynayan Glutamat Reseptörleri İle İlişkili Biyobelirteçlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Etyopatogenezindeki Rolünün Değerlendirilmesi

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Doktora, 2020 - 2022

Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
Destek Programı: BAP Doktora
Başlama Tarihi: Ocak 2020
Bitiş Tarihi: Mart 2022

Proje Özeti

NÖROGELİŞİMSEL SÜREÇTE ROL OYNAYAN GLUTAMAT RESEPTÖRLERİ İLE İLİŞKİLİ BİYOBELİRTEÇLERİN DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU ETYOPATOGENEZİNDEKİ ROLÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Amaç: Glutamat reseptörleri ile ilişkili yolakların, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB) patofizyolojisinde rolü olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, glutamerjik yolaklarla yakın ilişkili olan Siklin Bağımlı Kinaz-5 (CDK-5), Mikrotübül İlişkili Protein-2 (MAP-2), 24 Hidroksikolesterol, Guanilat Kinaz İlişkili Protein (GKAP) ve Postsinaptik Dansite 95 (PSD-95) DEHB’li hastalarda daha önce çalışılmamıştır. Bu çalışmanın temel amacı, DEHB’li çocuklarda CDK-5, MAP-2, 24-hidroksikolesterol, GKAP ve PSD-95'in plazma düzeylerini değerlendirmek; bu belirteçlerin DEHB etyolojisinde rolleri olup olmadığını araştırmaktadır.

Metod: Çalışmaya, 6-15 yaş arası DEHB tanılı 96 çocuk ve 72 sağlıklı kontrol dahil edildi. Her iki gruptaki katılımcılardan sosyodemografik veri formunu, ebeveynlerden Conners Ebeveyn Derecelendirme Ölçeği’ni ve Conners Öğretmen Derecelendirme Ölçeği'ni doldurmaları istendi. Tüm katılımcılardan 5 cc kan örneği alındı. Örnekler Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay (ELISA) yöntemi ile analiz edilinceye kadar -80℃’de saklandı.

Bulgular: DEHB’si bulunan çocuklarda, sağlıklı kontrollere göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşük CDK-5 seviyeleri izlendi (p = 0.014). DEHB'li hastalarda MAP-2 ve GKAP düzeyleri kontrollere göre istatistiksel olarak yüksekti (p = 0.040 ve p = 0.034).Çoklu regresyon analizine göre, CDK-5 ve MAP-2 düzeyleri DEHB'nin bağımsız belirleyicileri olarak bulundu (Odds oranı sırası ile: 0.025 ve 9.878).

Sonuç:Sonuç olarak çalışmamız, DEHB ile glutamaterjik yollar arasında yakın bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. DEHB etyopatogenezinde, düşük CDK-5 ve yüksek MAP-2 ve GKAP düzeyleri rol oynayabilir. Bu konuda yapılacak daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, siklin bağımlı kinaz-5, mikrotübül ilişkili protein-2, 24 hidroksikolesterol, guanilat kinaz ilişkili protein; postsinaptik dansite 95.