Yıldız E. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2015 - 2017
Bu çalışma, 2015-2017
yılları arasında Uşak ili ceviz popülasyonu içerisinden geç yapraklanan ve yan
dallarda meyve veren kaliteli yeni genotiplerin belirlenmesi amacıyla
yürütülmüştür. Bu amaç doğrultusunda ceviz genotipleri geç yapraklanma, yan dal
verimliliği, meyve kalite özelliği, antraknoz ve meyve iç kurdu gibi hastalık
ve zararlılara dayanım açısından değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında çok
sayıda ceviz genotipi bahsi geçen seçme kriterlerine göre gözden geçirilmiş ve
bunlar arasından 53 genotip değerlendirilmeye alınmıştır.
Seçilen 53 genotipin
koordinatları GPS ile belirlenmiş olup, bu genotiplerin 533 m ile 1257 m
yükseklik aralığına sahip alanlarda yer aldığı saptanmıştır. Genotiplerin
tahmini yaşları 15 ile 100 yıl, gövde çapları ise 15 ile 96 cm arasında
değişmiştir. Genotiplerde ağaçların büyüme şekilleri ağırlıklı olarak dik (%
47) ve yarı dik (% 38) olarak tespit edilmiştir. Seçilen ceviz genotiplerinde
yapraklanma zamanının 30 Mart ile 14 Nisan, yan dallarda meyve oranının ise %10
ile 90 arasında olduğu belirlenmiştir.
Seçilen genotiplerde meyve
ağırlığının 6.00 - 14.12 g, iç ağırlığının 2.45 - 6.59 g ve meyve iç randımanın ise %35.76 - 57.31
arasında değiştiği saptanmıştır. Genotiplerin meyve uzunluğu 26.14 ve 42.47 mm,
meyve genişliği 23.40 ve 32.21 mm, meyve yüksekliği 24.22 ile 34.53 mm ve kabuk
kalınlığı 1.47 ile 3.23 mm arasında bulunmuştur. Ceviz genotiplerinde kabuğun
kırılma durumu genel olarak orta olarak sınıflandırılırken, iç renk yoğunluğu
açık-sarı olan genotiplerin oranı %39.6 olarak belirlenmiştir. Genotiplerin
protein (%12.38-23.50), yağ (%54.68-68.34) ve kül içerikleri (%1.00-2.92)
farklılıklar göstermiştir.
Sonuç olarak, 3 farklı amaç doğrultusunda oluşturulan tartılı
derecelendirilme bulgularına göre en yüksek puanları sağlayan 8 genotip
üzerinde durulmaya değer görülmüştür.