Uşak ili cevizlerinin juglans Regia L seleksiyon yolu ile ıslahı


Yıldız E. (Yürütücü)

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2015 - 2017

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Ekim 2015
  • Bitiş Tarihi: Aralık 2017

Proje Özeti

Bu çalışma, 2015-2017 yılları arasında Uşak ili ceviz popülasyonu içerisinden geç yapraklanan ve yan dallarda meyve veren kaliteli yeni genotiplerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaç doğrultusunda ceviz genotipleri geç yapraklanma, yan dal verimliliği, meyve kalite özelliği, antraknoz ve meyve iç kurdu gibi hastalık ve zararlılara dayanım açısından değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında çok sayıda ceviz genotipi bahsi geçen seçme kriterlerine göre gözden geçirilmiş ve bunlar arasından 53 genotip değerlendirilmeye alınmıştır.

Seçilen 53 genotipin koordinatları GPS ile belirlenmiş olup, bu genotiplerin 533 m ile 1257 m yükseklik aralığına sahip alanlarda yer aldığı saptanmıştır. Genotiplerin tahmini yaşları 15 ile 100 yıl, gövde çapları ise 15 ile 96 cm arasında değişmiştir. Genotiplerde ağaçların büyüme şekilleri ağırlıklı olarak dik (% 47) ve yarı dik (% 38) olarak tespit edilmiştir. Seçilen ceviz genotiplerinde yapraklanma zamanının 30 Mart ile 14 Nisan, yan dallarda meyve oranının ise %10 ile 90 arasında olduğu belirlenmiştir.

Seçilen genotiplerde meyve ağırlığının 6.00 - 14.12 g, iç ağırlığının 2.45 - 6.59 g ve  meyve iç randımanın ise %35.76 - 57.31 arasında değiştiği saptanmıştır. Genotiplerin meyve uzunluğu 26.14 ve 42.47 mm, meyve genişliği 23.40 ve 32.21 mm, meyve yüksekliği 24.22 ile 34.53 mm ve kabuk kalınlığı 1.47 ile 3.23 mm arasında bulunmuştur. Ceviz genotiplerinde kabuğun kırılma durumu genel olarak orta olarak sınıflandırılırken, iç renk yoğunluğu açık-sarı olan genotiplerin oranı %39.6 olarak belirlenmiştir. Genotiplerin protein (%12.38-23.50), yağ (%54.68-68.34) ve kül içerikleri (%1.00-2.92) farklılıklar göstermiştir.

Sonuç olarak, 3 farklı amaç doğrultusunda oluşturulan tartılı derecelendirilme bulgularına göre en yüksek puanları sağlayan 8 genotip üzerinde durulmaya değer görülmüştür.