Sulu ve Kuru Tarım Koşullarında Ekim Nöbeti ve Makinalı Tarıma Uyarlanabilir Sırt-Karık Mikro Havza Su Hasadı Tekniğinin Su Kullanımına ve Üretime Etkileri


Creative Commons License

ÜNLÜKARA A. (Yürütücü), ULAŞ A., İRİK H. A., KARAMAN K.

TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2022

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Kasım 2019
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2022

Proje Özeti

Artan nüfus, küresel iklim değişikliği, gıda güvenliği ve giderek artan su rekabetleri nedeniyle tarımsal üretkenlik ve su kullanım etkinliğini artırmak için başvurulan yöntemlerden birisi de yağmur suyu hasadıdır. Çeşitli su hasadı yöntemleri bulunmakla birlikte bunlardan tarla veya bahçe içerisinde suyun hasat edilerek bitki kök bölgesinde depolanmasına dayalı sırt-karık mikro havza yağmur suyu hasadı (SKMYH) tekniğinden genelde en iyi sonuçlar alınmaktadır. Ayrıca, yalnızca karık alanlarının işlenmesinden dolayı azaltılmış toprak işleme nedeniyle CO2 salınımını azaltmakta ve küresel iklim değişikliğine karşı uyumluluk göstermektedir. Basit ve pratik bir teknik olan SKMYH tekniği sulu tarımda olduğu gibi büyük yarımlar istemez ve tuzluluk sorunlarına yol açmaz. Tesviye eğrilerine paralel şekilde oluşturulan sırtlarıyla yüzey akışı ve toprak erozyonunu engellemektedir. Pratikte kullanılabilmesi ve sürdürülebilir tarım için bu tekniğin bitki rotasyonuna ve makineli tarıma uyarlanması gerekmektedir. Sulu tarım şartlarında da kullanılabilen bu tekniğin bitki su tüketimine, su kullanımına ve verimliliğe etkileri belirlenmelidir.  

 

Çalışmamızda traktörlerin teker iç yanakları arasındaki genişlikler ve yetiştirilen bitkiler dikkate alınarak 500 mm malç örtülü sırtlar oluşturulacak ve bu sırtlar arasında 500 mm karıklar bırakılacaktır. Henüz tescilli bir çerezlik kabak çeşidi olmadığı için bölgede yaygın olarak kullanılan çerçeveli olarak adlandırılan Develi popülasyonu (Cucurbita pepo L.) ve Azkan nohut çeşidi (Cicer arietinum L.) kullanılacaktır. Denemede EN1: nohut-çerezlik kabak ve EN2: çerezlik kabak-nohut olmak üzere 2 farklı ekim nöbeti konusu bulunmaktadır. Her bir ekim nöbeti ayrı bir deneme şeklinde kurulacak ve her bir ekim nöbeti altında geleneksel tarım konusu ve SKMYH konusu olmak üzere 2 konu yer alacaktır. Bunlarında altında kuru tarım konusu (I0), %50 sulama (I50) ve tam sulama (I100) konuları bulunacaktır. Deneme, bloklarda tesadüf parseller deneme deseninde kurulacak ve her konu 3 kez tekrarlanacaktır. Sulama konularında damla sulama ile sulama yapılacaktır. Toprak nemi nötron metre ile izlenecektir. İklim verileri otomatik meteoroloji istasyonu ile kaydedilecektir. Bitki su tüketimi ve su kullanım etkinliği hesaplanacaktır. Radyometre ölçümleri yapılarak yansımalar saptanacak ve çeşitli vejetasyon indisleri ile bitki su stresi arasındaki ilişkiler incelenecektir. Termal kamera yardımıyla tüm konularda güneşin dik olduğu saatlerde ölçümler yapılacaktır. Tam geliştiği dönemde parsellerden alınan bitki örneklerinde toprak üstü yaş ve kuru biyokütle ile toplam yaprak alanı saptanacaktır. Alınan toprak örneklerinde bitki kök dağılımı belirlenecektir. Gelişme dönemi boyunca bitki boy ölçümleri yapılacaktır. Hasatta verim ve verim unsurları, bin tohum ağırlığı ve tohumların elek analizi yapılacaktır. Çerezlik kabak tohumları ve nohut tohumlarının bazı kalite özellikleri üzerine SKMYH ve su stresinin etkileri ortaya konulacaktır. Her bir konu için yapılan masraflar ve üretim kaydedilerek ekonomik olarak karşılaştırılacaktır. Tasarlanan bu SKMYH tekniğinin kuru tarım şartlarında çerezlik kabak ve nohut üretimini %60’ın üzerinde artırması ve sulu tarım şartlarında su kullanım etkinliğini %40’ın üzerinde artırması beklenilmektedir. Bu şekliyle SKMYH tekniğinin yüzey yansımalarına, yüzey sıcaklığına, bitki su stresine ve çeşitli vejetasyon indislerine ve ürün kalitesine etkisinin değerlendirilmesi nedeniyle araştırma önemli özgünlüğe sahiptir.