Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÜNLÜKARA A. (Yürütücü), ULAŞ A., İRİK H. A., KARAMAN K.
TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2022
Artan nüfus, küresel iklim
değişikliği, gıda güvenliği ve giderek artan su rekabetleri nedeniyle tarımsal
üretkenlik ve su kullanım etkinliğini artırmak için başvurulan yöntemlerden
birisi de yağmur suyu hasadıdır. Çeşitli su hasadı yöntemleri bulunmakla
birlikte bunlardan tarla veya bahçe içerisinde suyun hasat edilerek bitki kök
bölgesinde depolanmasına dayalı sırt-karık mikro havza yağmur suyu hasadı
(SKMYH) tekniğinden genelde en iyi sonuçlar alınmaktadır. Ayrıca, yalnızca
karık alanlarının işlenmesinden dolayı azaltılmış toprak işleme nedeniyle CO2
salınımını azaltmakta ve küresel iklim değişikliğine karşı uyumluluk
göstermektedir. Basit ve pratik bir teknik olan SKMYH tekniği sulu tarımda
olduğu gibi büyük yarımlar istemez ve tuzluluk sorunlarına yol açmaz. Tesviye
eğrilerine paralel şekilde oluşturulan sırtlarıyla yüzey akışı ve toprak
erozyonunu engellemektedir. Pratikte kullanılabilmesi ve sürdürülebilir tarım
için bu tekniğin bitki rotasyonuna ve makineli tarıma uyarlanması gerekmektedir.
Sulu tarım şartlarında da kullanılabilen bu tekniğin bitki su tüketimine, su
kullanımına ve verimliliğe etkileri belirlenmelidir.
Çalışmamızda traktörlerin teker iç yanakları
arasındaki genişlikler ve yetiştirilen bitkiler dikkate alınarak 500 mm malç
örtülü sırtlar oluşturulacak ve bu sırtlar arasında 500 mm karıklar
bırakılacaktır. Henüz tescilli bir çerezlik kabak çeşidi olmadığı için bölgede
yaygın olarak kullanılan çerçeveli olarak adlandırılan Develi popülasyonu (Cucurbita pepo L.) ve Azkan nohut çeşidi
(Cicer arietinum L.) kullanılacaktır.
Denemede EN1: nohut-çerezlik kabak ve EN2: çerezlik
kabak-nohut olmak üzere 2 farklı ekim nöbeti konusu bulunmaktadır. Her bir ekim
nöbeti ayrı bir deneme şeklinde kurulacak ve her bir ekim nöbeti altında
geleneksel tarım konusu ve SKMYH konusu olmak üzere 2 konu yer alacaktır.
Bunlarında altında kuru tarım konusu (I0), %50 sulama (I50)
ve tam sulama (I100) konuları bulunacaktır. Deneme, bloklarda
tesadüf parseller deneme deseninde kurulacak ve her konu 3 kez
tekrarlanacaktır. Sulama konularında damla sulama ile sulama yapılacaktır. Toprak
nemi nötron metre ile izlenecektir. İklim verileri otomatik meteoroloji
istasyonu ile kaydedilecektir. Bitki su tüketimi ve su kullanım etkinliği
hesaplanacaktır. Radyometre ölçümleri yapılarak yansımalar saptanacak ve
çeşitli vejetasyon indisleri ile bitki su stresi arasındaki ilişkiler
incelenecektir. Termal kamera yardımıyla tüm konularda güneşin dik olduğu
saatlerde ölçümler yapılacaktır. Tam geliştiği dönemde parsellerden alınan
bitki örneklerinde toprak üstü yaş ve kuru biyokütle ile toplam yaprak alanı
saptanacaktır. Alınan toprak örneklerinde bitki kök dağılımı belirlenecektir.
Gelişme dönemi boyunca bitki boy ölçümleri yapılacaktır. Hasatta verim ve verim
unsurları, bin tohum ağırlığı ve tohumların elek analizi yapılacaktır. Çerezlik
kabak tohumları ve nohut tohumlarının bazı kalite özellikleri üzerine SKMYH ve
su stresinin etkileri ortaya konulacaktır. Her bir konu için yapılan masraflar
ve üretim kaydedilerek ekonomik olarak karşılaştırılacaktır. Tasarlanan bu
SKMYH tekniğinin kuru tarım şartlarında çerezlik kabak ve nohut üretimini
%60’ın üzerinde artırması ve sulu tarım şartlarında su kullanım etkinliğini
%40’ın üzerinde artırması beklenilmektedir. Bu şekliyle SKMYH tekniğinin yüzey
yansımalarına, yüzey sıcaklığına, bitki su stresine ve çeşitli vejetasyon
indislerine ve ürün kalitesine etkisinin değerlendirilmesi nedeniyle araştırma
önemli özgünlüğe sahiptir.