Alabaş B. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Fosil yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan karbon emisyonları dünyamızı
tehdit eden önemli çevresel sorunlara sebep olmaktadır. Oksi-renksiz dağıtılmış
yanma sıfır emisyonlu enerji üretimi çalışmaları kapsamında son yıllarda
geliştirilmiş olup, büyük umut vadetmektedir. Literatürde renksiz dağıtılmış
yanma şartlarında gerçekleştirilen çalışmalar mevcut olsa da havacılık
uygulamalarında kullanılan Jet A1 (Jet Yakıtı) ve alternatif yakıtların
(Hidrojen, Amonyak ve Biyoyakıtlar) oksi-renksiz dağıtılmış yanma şartlarındaki
yanma karakteristiği ve emisyonları davranışları araştırılmamıştır. Bu
çalışmada ilk kez oksi-renksiz dağıtılmış yanma şartları altında 50 kW ve üzeri
ısıl güce sahip Jet A1 ve alternatif yakıtların farklı eşdeğerlik oranları ve
farklı yakıcı oksidizer sıcaklıklarındaki alev parlaklığı ve görüntüsü Termografik
kamera sistemi ile tespit edilecektir. Ayrıca PIV (Particle Image
Velocimetry) kamera ile de alev
karakteristiği belirlenecektir. Çalışmada kullanılacak Jet A1 sıvı halde tankta
muhafaza edilmekte olup bir yakıt pompası ile gazlaştırıcıya iletilecek ve
buhar haline getirildikten sonra yakıcıya gönderilecektir. Ayrıca bir diğer
yakıcı tipinde sıvı halde yanma odasına püskürtülerek yanma sağlanacak ve sıvı
püskürtmesi ile gazlaştırarak yakma arasındaki fark tespit edilebilecektir. Diğer
taraftan saf O2 ve CO2 gazları tanklardan sisteme tedarik
edilecektir. Oksidizer ve yakıt besleme hatları üzerinde bulunan ısıtıcı
sistemler sayesinde yakıt/oksidizer karışımı yakıcıya girmeden önce farklı
sıcaklıklarda ısıtılabileceklerdir. Aynı zamanda bu ısıtıcılar akışın debisini,
sıcaklığını ve basıncını ölçebilecek cihazlara sahiptir. Yanma sonunda ortaya
çıkan emisyonlar bir baca gazı emisyon ölçüm cihazı ile tespit edilecektir. Yapılacak
olan bütün test çalışmaları Universidad Politecnica de Madrid yanma laboratuvarında Prof. Dr. Javier Garcia Torrent yönetiminde
gerçekleştirilecektir. Ayrıca davet eden araştırmacı Dr. Isabel Amez Arenillas
da yanma laboratuvarı sorumlusu olarak deneylere iştirak edecektir. Üniversite
bünyesinde bulunan Laboratorio Oficial Madariaga enerji, yanma ve patlama
alanlarında Avrupa’nın en önemli araştırma merkezlerinden birisidir. Bu
çalışmada sayesinde havacılık sektöründe aktif olarak kullanılmakta olan
yakıtların güncel bir yöntem olan oksi-renksiz dağıtılmış yanma şartlarındaki
alev davranışları belirlenecektir. Elde edilen bilimsel verilerin yüksek etki
değerine sahip dergilerde yayınlanarak sıfır emisyon çalışmalarına rehberlik
etmesi planlanmaktadır. Projenin başarı ile tamamlanmasının ardından patent ve
faydalı modele yönelik uluslararası yeni projelerin geliştirilmesi (AB
projeleri) hedeflenmektedir. Bu sayede havacılık alanında doktorasını
tamamlamış olan araştırmacı için küresel ölçekte büyük bir kariyer adımı olacak
ve gelecekteki akademik yaşamında yetiştirdiği yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin
havacılıkta itki sistemleri üzerine yaptıkları çalışmalara ışık tutacaktır. Çalışmanın
gerçekleştirileceği Universidad Politecnica de Madrid yanma laboratuvarı
bu alanda dijital kamera, termografik kamera, PIV kamera, ön ısıtıcılar, gaz
analizörleri ve 100 kW gücünde yakıcı gibi ileri teknolojik yanma düzenekleri
ve ölçüm cihazlarına sahiptir. Laboratuvarın
sorumlusu ve araştırmaya danışmanlık edecek olan Prof. Dr. Javier Garcia
Torrent’in “Web of Science” daki h indeksi 15’dir. Prof. Torrent’in “Web of
Science” indekste taranan 31 araştırma makalesi ve 367 farklı makaleden
atıfı vardır., Ayrıca Scopus’ta ise 51 adet araştırma makalesi ve 600’ün
üzerinde atıfı bulunmaktadır.