Çuvaş Türkçesi Ulıp Destanı'nın Gramatikal Dizini


Peler G. Y. (Yürütücü), Güneri M. B.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2025

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Mart 2024
  • Bitiş Tarihi: Mart 2025

Proje Özeti

Çuvaş edebiyatı, özellikle de halk edebiyatı açısından, çok zengindir. Destanlar, masallar, atasözleri, bilmeceler, hikâyeler bu edebiyat içerisinde geniş yer bulmaktadır. Bunların içerisinde en önemlisi de muhakkak ki Çuvaş edebiyatı ve Çuvaş halkı için büyük önem arz eden “Ulıp Destanı’dır.” Ulıp Destanı, kahramanlık konulu bir destandır. Şuyın Hivetiri tarafından kaleme alınan destan, Çuvaş halkı içinde uzunca bir süre geçiren Hivetiri’nin derin araştırmaları sonucu 1996 yılında bilim dünyasına kazandırılmıştır. Destan, Çuvaş halkı hakkında geniş bilgiler içeren değerli bir eserdir. Türkiye Türkçesine de aktarılan destanın üzerine gramatikal bir dizinin yapılmaması bu çalışmanın gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Çuvaşlar ve Çuvaş Türkçesi üzerine yapılan akademik çalışmalar son zamanlarda artış göstermeye başlamıştır. Diğer Türk lehçelerine nazaran farklılıklar içeren Çuvaş Türkçesi, ilgi duyulması gereken ve araştırmacılarının genişletilmesine ihtiyaç duyulan bir Türk lehçesidir. Ulıp Destanı, bu sebepler de göz önüne alınarak bu alanla ilgili çalışmaların çoğaltılması ve birçok araştırmacıya kaynak olması amacı güdülerek incelenecek ve gramatikal dizini yapılmaya çalışılacaktır.
Çalışmanın temel olarak dört ana bölümden oluşması hedeflenmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde Çuvaş Türklerinin kültürü, dini, Çuvaş Türklerinin tarihî gelişimi, Çuvaş Türklerinin yaşadıkları coğrafi bölge ve Çuvaş Türkçesinin genel özelliklerinin yanı sıra genel Türkçe içerisindeki yerine de değinilecektir.
Çalışmanın ikinci bölümünde ise Ulıp Destanı’nın ses ve şekil bilgisi hazırlanacaktır.
Çalışmanın üçünü bölümünde Ulıp Destanı’nın gramatikal dizini yapılacaktır. Burada ise dizin esnasında elde edilen bulgular neticesiyle Çuvaş Türkleri üzerine yapılan gramer araştırmalarına katkı sağlamaya çalışılarak sonrasında yapılacak olan çalışmalara bir kaynak oluşturulması hedeflenmiştir.
Çalışmanın dördüncü bölümü sonuç ve değerlendirme bölümüdür. Burada çalışma boyunca elde edilen veriler değerlendirilecek ve elde edilen sonuç ortaya konulacaktır.