Akademik Veri Yönetim Sistemi
KARA K. (Yürütücü), GERÇEKASLAN K. E.
TÜBİTAK Projesi, 1002 - Hızlı Destek Programı, 2023 - 2024
Yemlerin sindirilebilirliklerinin in vivo yöntemlerle değerlendirilmesinin pahalı ve zor olması, sonuçlara uzun sürede ulaşılması ve hayvan hakları konusunda duyarlılığın artması nedeniyle in vivo yöntemlerin yerine, kısa sürede fazla sayıda numunenin işlenmesine olanak sağlayan, kontrol edilebilir şartlarda tekrar edilebilir sonuçlar veren in vitro yöntemler kedi-köpeklerin mamaları ve yem hammaddeleri içinde kullanılmaktadır. Bu proje önerisinde köpek ticari köpek mamalarında yaygın olarak kullanılan diyetlik lif unsuru olan (özellikle soluble lifi yüksek olan) şeker pancarı posasının in vitro sindirim düzeyleri ile alternatif bazı diyetlik lif kaynağı olabilecek karnabahar unu, havuç unu, sakız kabağı unu, bal kabağı unu ve brokolinin in vitro sindirim düzeyleri karşılaştırılacaktır. Bu hammaddelerin hepsi liyofilizi kurutulduktan sonra ekstrüde işlem uygulamasının köpeklerde (Labrador Retriever) in vitro toplam gaz üretim düzeyi, gerçek sindirilebilirlikleri, kısa zincirli yağ asiti, amonyak azotu ve sindirim sıvısı mikrobiyomuna etkilerinin karşılaştırılması yapılacaktır. Köpeklerde incelenecek olan diyetlik lif kaynaklarının in vitro sindirim düzeyleri mide (enzimatik sindirim) (I. aşama) + ince bağırsak (enzimatik sindirim) (II. aşama) + kalın bağırsak (fermentatif sindirim) (III. aşama) kısımları için geliştirilen tekniğe göre sırasıyla uygulanacaktır. Projede ham besin madde, total diyetlik lif (TDF), soluble dyetlik lif (SDF), insoluble diyetlik lif (IDF) ve karotenoid (α-karoten, β-karoten, γ-karoten, lutein, likopen ve zeaxanthin) analizleri ile in vitro kümülatif gaz üretimi (6., 12., 18., 24. ve 48. saatlerde), in vitro sindirim sıvısı değişkenleri (24. saatte) [pH, amonyak azotu, ve uçucu kısa zincirli yağ asitleri (uçucu kısa zincirli asitler (asetik (C 2:0), propiyonik (C 3:0), bütirik (C 4:0n), valerik (C 5:0n), ve kaproik (C 6:0n) asitler) ve uçucu dallı kısa zincirli (iso-bütirik (C 4:0i), iso-valerik (C 5:0i) and iso-kaproik (C 6:0i) asitler)], in vitro gerçek kuru madde (T-KMs) ve organik madde (T-OMs) (6., 12., 24. ve 34. saatte) sindirimi ve in vitro sindirim sıvısı metagenomik analizi (24. saatte) saptanacaktır. Sunulan proje önerisinde su içeriği yüksek olan şeker pancarı posası, havuç, brokoli, karnabahar, sakız kabağı ve bal kabağında kurutulma tekniği olarak liyofilize (dondurarak kurutma) yönteminin seçilmesi bu ürünlerin kimyasal kompozisyonu ile in vitro sindirim değerleri konusunda daha güvenilir bir yöntem olduğunu göstermekte olması proje önerisi bu açıdan özgünlüğünü göstermektedir. Proje önerisinde yaygın olarak kullanılan diyetlik lif unsuru olan şeker pancarı posası ile alternatif diyetlik lif kaynağı karnabahar unu, havuç unu, sakız kabağı unu, bal kabağı unu ve brokoli ununun in vitro sindirim sıvısı metagenomik profili, amonyak ile SCFA ve BCFA düzeylerinin saptanacak olması projeye özgünlük kazandırmaktadır. Bunun yanında lif kaynaklarının in vitro sindirim öncesi liyofilize edilecek olması ve ekstrüde işlem uygulanıp-uygulanmamanın etkisinin incelenecek değişkenlere etkisinin ortaya konulacak olması da projeye özgünlük kazandırmaktadır. Projede ticari köpek mamalarında yaygın olarak kullanılan diyetlik lif kaynağı olan (özellikle soluble diyetlik lif) şeker pancarı posasına karşılık havuç, brokoli, karnabahar, sakız kabağı ve bal kabağının in vitro sindirim ve besin madde değerleri ortaya konularak bunların ticari kuru ya da yaş tip mamalarda kullanımının yaygınlaştırılması için sektöre bilgilendirme yapılabilecektir. Bu alternatif diyetlik lif kaynaklarından sindirim sistemi bakteri profiline ve diğer sindirim son ürünleri üzerine daha olumlu etkisi olanların kullanılabilirliği ortaya konularak ekonomik fayda sağlanmış olacaktır.
Proje önerisinin HİPOTEZİ “karnabahar, brokoli, havuç, sakız kabağı ve bal kabağın liyofilize edildikten sonra ekstrüde proses ile soluble ve insoluble diyetlik lif içeriklerindeki farklılık nedeniyle in vitro sindirim düzeyleri ve sindirim son ürünleri olan uçucu yağ asitleri, amonyak ve gaz üretimi ile metagenomik profillerinin farklılık göstereceği”dir. Bu diyetlik lif unsurlarının ticari ve ev-yapım köpek mamalarında kullanımı ve beklenen sonucu konusunda yol gösterilecektir.