Akademik Veri Yönetim Sistemi
Konca Y., Başıtunç O., Şahan S., Güneş A., Güler M., Kırış S. S.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2025
Sirken otu (Chenopodium album L.) tarımsal alanlarda yabancı ot olarak bulunan ve 1,5-2 metreye kadar boylanan tek yıllık otsu bir bitkidir. Sirken otunun çiçeklenme öncesi ve çiçeklenme döneminde ortalama %22,5 kuru madde, %18 ham protein, %2,40 ham yağ, %18,5 ham kül, %43 nötral deterjan selüloz (NDF) ve 8,35 ME (Mj/kg) içermektedir. Uzun boylu olması ve sık yetişmesi nedeniyle birim alandan yüksek ot verimi (dekardan yaş ot verimi 3-9 ton ve kuru 920-3000 kg civarında) sağlayabilmesi nedeniyle ruminantlar için iyi bir kaba yem potansiyeli mevcuttur. Bununla birlikte, sirken otunun içerdiği anti-besleme unsuru oksalik asit (OA) yem olarak kullanımını sınırlamaktadır. Oksalik asit sindirim sisteminde mineralleri bağlayarak kan mineral düzeyini ve biyo-yararlanımını düşürmekte ve yüksek dozlarda tüketimi çeşitli hastalıklara ve hatta ölüme neden olabilmektedir. En çok bilinen semptomu OA’in kanda kalsiyum oksalat şeklinde bulunması durumunda suda erime özelliğine sahip olmadığı için böbrek taşlarına neden olmasıdır. Yemlerde bulunan OA’in çeşitli kimyasallar kullanarak yükseltgenme tepkimesi vermesi sağlandığında rasyonlarda daha yüksek miktarlarda yer alarak ekonomik rasyon hazırlanması mümkün olabilir. Sirken otunun içerisinde bulunan oksalik asit (C2H2O4) NaClO, H2O2 ve H2SO4 kimyasalları ile yükseltgenme tepkimesi gerçekleştirerek yapısının bozulması sonucu zararsız etkiye sahip hale getirilebilir. Dolayısıyla bu çalışmada, sirken yaş otu ve kuru otuna farklı oranlarda NaClO ve H2O2, H2SO4 çözeltilerinden %10, 20 ve 30’luk derişimlerinden 100 ml/ kg yeme püskürtme yoluyla uygulanması sonucu oksalik asit oranını azaltıcı etkisi incelenecektir. Çalışma 5 yaş ot için 5 kuru ot için toplam 10 muamele grubundan oluşacak ve her grubun 4 tekerrürü olacaktır. Sirken otunun muamele öncesi ve sonrası oksalik asit, Weende ham besin madde analizleri ve in vitro gaz üretim potansiyelleri belirlenecektir. Sirken otunun oksalik asidini sınırlamak için yeterli çalışmaya rastlanılmamış olup bu yönüyle proje konusu değerlidir. Çalışmanın sonuçlarının hayvan besleme çalışmalarında ve üreticiler tarafından kullanılma ve araştırma sonuçlarının yüksek etki değerine sahip dergilerde yayınlanma potansiyeli bulunmaktadır.