Farelerde oluşturulan Encephalitozoon intestinalis enfeksiyonunda albendazolün mikrosporisidal etkinliğinin vinposetin ile artırılması


Çetinkaya Ü. (Yürütücü), Sezer G., Yay A. H., Çiftçi Z.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Şubat 2021
  • Bitiş Tarihi: Mart 2023

Proje Özeti

Birçok canlıya yerleşebilen bir parazit olan Encephalitozoon intestinalis (E.intestinalis) özellikle immun sistemi baskılanmış hastalarda enfeksiyonlara neden olmaktadır. Tedavisinde albendazol isimli ilaç kullanılmaktadır. Fakat bu ilaçta tedavi tam sağlanamamakta ve hastalık tekrar edebilmektedir. Vinposetin beyin damarlarındaki tıkanmaya bağlı inme durumlarında tedavi amacıyla ilaç olarak ve hafızayı artırmak amacıyla gıda takviyesi olarak birçok ülkede kullanılmaktadır. Hücreler üzerinde yaptığımız çalışmalarda vinposetinin parazitin tedavisinde kullanılan albendazolün etkisini arttırdığını gördük. Bu çalışmada ise farelere bu paraziti uygulayarak vinposetin, albendazol ve bu iki ilacı birlikte uygulanarak paraziti tedavi etme güçleri ve organlardaki hasar üzerine iyileştirici etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Bu amaçla altı farklı grup oluşturulacak ve beş gruptaki farelerin siklofosfamid ile immün sistemi baskılanarak E.intestinalis ile enfekte edilecektir. Enfeksiyondan bir hafta sonra bir grup albendazol, bir grup vinposetin, bir grup ise albendazol+vinposetin ile tedavi edilecektir. İki haftalık tedavi süresince farelerden toplanan dışkı örnekleri parazit varlığı açısından değerlendirilecektir. Deney sonunda ise ötenazi uygulanarak hayvanlardan dalak, karaciğer, beyin, duodenum, ileum, jejinum, kolonlar, kalp, akciğer, peritoneal lavaj ve mesane örnekleri çıkarılarak DNA izolasyonu yapılacak ve real time pcr ile parazit yükü belirlenerek vinposetinin etkinliği in vivo olarak tespit edilmeye çalışılacaktır.
Yaklaşık 12 ay da tamamlanması planlanan bu çalışma bildiğimiz kadarıyla E.intestinalis enfeksiyonunda vinposetin değerlendirildiği ilk çalışmadır.
Albendazol kullanımına bağlı olarak karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma, karın ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı, vertigo, kafa içi basınç artması, meningismus, alopesi, ateş, lökopeni, granulositopeni, pansitopeni, agranulositoz ve trombositopeni, deri döküntüsü, ürtiker, alerjik reaksiyonlar, akut böbrek yetmezliği gibi istenmeyen etkiler bildirilmiştir. Albendazol, vinposetin ile kombine uygulandığında çok daha düşük dozlarında etkili olabilecek, belirtilen yan etkilerin görülme olasılığı çok daha azalmış olabilecektir.