Akademik Veri Yönetim Sistemi
YILDIZ E., HANCI F. (Yürütücü), DALDA ŞEKERCİ A., KARAMAN K.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2022
Soğan
ve sarımsak ile aynı familyada yer alan pırasa (Allium ampeloprasum L.), insanların fonksiyonel gıdalara olan
eğiliminin artması ve biyoaktif içeriğinin yüksek olması nedeniyle birçok
ülkede bilimsel çalışmalara konu olmaya başlamıştır. Türkiye'de pırasa ile
ilgili yapılmış bilimsel çalışmalar oldukça sınırlıdır. Buna paralel olarak,
besin içerikleri ile ilgili çalışmalarda az sayıda genotip / çeşit
incelenmiştir. Bu çalışmalarda ağırlıklı olarak izolasyon yöntemleri denenmiş
ve genotipler karşılaştırılmamıştır.
Bu
proje önerisi, Türkiye'deki pırasa genotiplerinin biyoaktif içerik yönünden
karakterizasyonuna dayanan ilk çalışmadır. Bugüne kadar benzer alanda yapılan
dünyanın en kapsamlı araştırmasında Belçika'da yetiştirilen 30 pırasa çeşidi
ele alınmıştır. Bu çalışma, Türkiye'nin farklı illerinde toplanan 53 pırasa
genotipinde, USDA gen bankasında (Türkiye menşeli) ve ticari çeşitlerde
biyoaktif bileşiklerin dağılımını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Projede
kullanılacak bitki materyali daha önce tamamlanmış bir proje kapsamında
toplanmış ve moleküler ve morfolojik olarak karakterize edilmiştir. Projenin
gelecekteki hedefi incelenen karakterler açısından değeri yüksek genotipleri
seçmek ve ıslah programlarına alarak besin içeriği artırılmış çeşitler
geliştirmektir. Ayrıca sonuçlar değerlendirilerek gelecek generasyonlarla yeni
bir genetik harita oluşturulması ve sonraki projelerde ilgili özelliklerle
ilgili moleküler belirteçlerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Proje
teklifinin kabulü ve tamamlanmasıyla birlikte proje sahibinin Allium sebzeleri
yetiştiriciliği, moleküler belirteç uygulamaları ve in vitro teknikler
konusundaki tecrübesine ek olarak biyoaktif bileşenlerin analizi konusunda da
kariyer gelişimine büyük katkı sağlanacaktır.