Akademik Veri Yönetim Sistemi
Selçuklu S. B. (Yürütücü), Öztürk C., Muğaloğlu E., Arslan S., Bilgili F.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2025
Elektrik üretim sektörü her ülke için çok yüksek stratejik öneme
sahiptir. Elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle
uyumlu bir şekilde üretilmesi gerekmektedir. Bu amaca ulaşmak için, son 20
yılda birçok ülkede sektör yeniden yapılandırılmış ve rekabetçi, mali açıdan
güçlü, istikrarlı ve şeffaf elektrik enerjisi piyasalarının kurulmasına
çalışılmıştır. Sektördeki yeniden yapılanmayla birlikte bilimsel alanda elektrik
piyasalarının modellenmesi ile ilgili çalışmalar başlamış ve son 10 yılda hızla
artmıştır. Bu süreçte elektrik üretim planlanması probleminin formülasyonu ve
çözüm modelleri değişmiş ve gelişmiştir. Optimizasyona dayalı planlama
modellerinin yerini davranışsal benzetim yöntemleri almaya başlamıştır. Benzetim
modellerinde öğrenme, tahmin yürütme ve strateji kurma gibi süreçlerde makine
öğrenimi modelleri sıklıkla tercih edilmektedir.
Bu projede, elektrik piyasalarının modern yöntemler kullanılarak derinlemesine
incelenmesi ve çalışılması için bir benzetim modeli kurulacaktır. Bu model
kullanılarak elektrik piyasalarının rekabetçiliği, mali istikrarı ve şeffaflığı
gibi kritik özellikleri iktisat bilimi ışığında analiz edilecektir. Bu kapsamda
etmen temelli benzetim ve yapay zekâ gibi yeni tekniklerin öğrenilmesi
gerekecektir. Proje önerisi, Endüstri, Enerji Sistemleri, Bilgisayar-Yazılım
Mühendislikleri ve İktisat Bilimi disiplinlerinin sentezidir.
Projenin ana amacı, modern ve özgün
bir elektrik piyasası etmen temelli benzetim modeli kurmaktır. Bu amaca
ulaşabilmek için hedefler, kapsam ve yöntem 4 ana adımda
özetlenebilir: :
1.
Elektrik piyasaları oyun şeklinde modellenecek:
a.
Oyuncuların birbiri ve piyasa ile etkileşimi için Etmen Temelli
Benzetim kullanılacak.
2.
Piyasadaki firmalar ve diğer aktörler, oyunda karar verici
oyuncular şeklinde yer alacak:
a.
Oyuncular, bilgisayar tarafından kontrol edilen yapay zekâlı etmenler
olacak.
b.
Oyuncuların öğrenme ve tahmin yürütme süreçleri makine öğrenmesi
ile modellenecek.
c.
Oyuncuların karar verme algoritmaları optimizasyon şeklinde
modellenecek.
3.
Öğrenme, tahmin ve karar verme modelleri, makine öğrenmesi ve çok
amaçlı optimizasyon yöntemleri birlikte kullanılarak geliştirilecek.
4. Kurulan elektrik piyasası modeli, piyasa gücü oluşturmada yenilenebilir enerjinin derin nüfuzu ve piyasa yapılarının etkilerini incelemek üzere kullanılacak.