Akademik Veri Yönetim Sistemi
YILDIRIM A. (Yürütücü), DÜZLÜ Ö., YILDIRIM A., GÜRSOY A., DİK B.
TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2017
Sultan Sazlığı ekosisteminde
2015 ve 2016 yıllarının Mayıs - Eylül ayları arasında iki sezon boyunca
yürütülen bu çalışmada kanatlı haemosporidian parazitlerin,
vektör-konak-parazit bütününde moleküler ekolojisi araştırılmıştır. Saha
çalışmaları boyunca uygun sis ağları ile altı dizi içerisinde 23 aileye ait 39
türden toplam 565 kuş yakalanıp halkalanmış ve kan örnekleri alınmıştır. Yine
eş zamanlı olarak araştırma yöresinde uygun insekt tuzakları ile toplam 6526 Culicoides ve 3670 sivrisinek örneği
toplanmıştır. Çalışma ile Sultan Sazlığı ekosisteminin başta Passerin kuş
popülasyonlarında Haemoproteus ve Plasmodium nesillerinin bulaşma
dinamikleri açısından ideal bir ortam oluşturduğu belirlenmiş ve her iki soya
bağlı nesillerin ilgili ekosistemde genetik çeşitliliğinin yüksek olduğu, Leucocytozoon nesillerinin ise sınırlı
kaldığı tespit edilmiştir. Morfolojik ve moleküler analizler ile potansiyel
vektörler ve kuş türlerinde Plasmodium
soyunda 18, Haemoproteus soyunda 38
ve Leucocytozoon soyunda da 10 parazit
nesli identifiye edilmiş ve bunların sırasıyla iki, dört ve yine dördü Dünyada
ilk kez karakterize edilerek veri bankalarına kayıtları sağlanmıştır. Bunun
yanında her üç soy için bulunan bazı nesiller araştırma yöresindeki bazı kuş
türleri ile potansiyel vektörlerden ilk kez identifiye edilmiştir. Bununla
birlikte çalışma ile birçok patojenin bulaşma dinamiklerinde önem arz eden
çeşitli sivrisinek ve Culicoides
türlerinin genetik karakterleri ortaya konmuş ve DNA barkodları sağlanarak
Türkiye ve bazıları da Dünya için özgün veriler olarak genetik veri
tabanlarında kayıtları sağlanmıştır. Ayrıca bu kanla beslenen insektlerin
yörede kan beslenmelerinde konak spekturumları üzerine de özgün veriler elde
edilmiş ve başta Cx. pipiens kompleks
ve Culicoides türleri olmak üzere
belirlenen ornitofilik beslenme karakteri ile Passerin kuşlar için patojenlerin
naklinde potansiyel risk oluşturdukları görülmüştür. Bunun yanında proje
ile Haemoproteus,
Plasmodium ve Leucocytozoon nesillerinin soy bazlı ayrımı için sybergreen tabanlı
real time PCR metodolojisi geliştirilmiş ve bu tekniğin araştırma yöresinde
belirlenen haemosporidian enfeksiyonların kanatlı ve vektörlerde
identifikasyonunda sensitivite ve spesifitesinin yüksek olduğu belirlenmiştir.