Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÜNLÜKARA A. (Yürütücü), YILMAZ S.
TÜBİTAK Projesi, 2020 - 2027
Bu proje üniversite sanayi iş birliği doktora projesi kapsamında Erciyes Üniversitesi ve Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. iş birliği ile Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. Ar-Ge Merkezi'nin ihtiyaç duyduğu şeker pancarı sulamaları, sulama programlanması ve sulama sistemleri alanında doktora derecesine sahip personel yetiştirme amaçlı hazırlanmıştır. Türkiye’de ve Kayseri Şeker Fabrikası üretim alanında şeker pancarı verimi arzu edilen düzeylerde değildir. Çok su tüketen bitkiler arasında yer alan şeker pancarının zamanında sulanması ve bitkinin ihtiyaç duyduğu kadar suyun uygulanması verimlilik açısından son derece önemlidir. Aşırı sulamalar, eksik sulama uygulamaları ve zamanında yapılmayan sulamalar nedeniyle şeker pancarında önemli verim kayıpları meydana gelmektedir. Eksik sulama uygulamaları ve seyrek aralıklarla yapılan sulamalar sonucunda şeker pancarı su stresinden dolayı verim kaybederken aşırı sulama uygulamaları sonucunda toprak havalanması ve drenajında sorunlar yaşandığı için verim kayıpları oluşmaktadır. Aşırı sulamayla su israf edilirken bitki kök bölgesindeki azot kök bölgesi altına indirilmekte ve gelişme dönemi sonlarına doğru bitki köklerinin bu azotu almasıyla birlikte şeker oranı ve elde edilebilir şeker oranı düşmektedir. Şeker pancarı üretiminde ana amaç birim alandan en yüksek şekeri elde ederken çiftçi karlılığını da en yükseğe çekmektir. Yapılan araştırmalar, en yüksek şeker veriminin zamanında yapılan tam sulamalar sonucunda elde edildiğini göstermiştir. Zamanında ve yeteri kadar sulama yapılabilmesi için toprak nem ölçüm sistemleri, bitkiye dayalı sistemler ve bitki su tüketimi tahmini gibi konularda uzman mühendislere ihtiyaç bulunmaktadır. Aynı zamanda yüksek verim ve su kullanım etkinliği açısından şeker pancarı sulamalarında kullanılan sulama sistemlerinin de doğru şekilde projelendirilmesi ve işletilmesi gerekmektedir. Doğru projelendirilmeyen sulama sistemleriyle yapılan sulamalar sonucunda su tarla üzerinde homojen bir dağılım göstermez ve su kayıpları yanında verim kayıplarına da yol açar. Pancar sulamalarında yaygın şekilde basınçlı sistemler kullanıldığı için doğru projelendirilmeyen sistemlerde enerji israfı da meydana gelir. Doğru sulama sistemi projelendirilmesi ve işletilmesi konuları da bu alanda yetişmiş uzman mühendisler tarafından ancak gerçekleştirilebilir. Dünyada ve Türkiye’de tarımsal sulamalarda su kaynaklarının %74’ü kullanılmaktadır. Su kaynaklarının yeterli olmadığı Orta Anadolu Bölgesi’nde küresel ısınma ve yağış desenlerinde beklenilen değişim nedeniyle de su kaynaklarının yönetimi büyük önem arz etmektedir. Tarımsal sulamalarda suyun doğru ve dikkatli kullanımıyla önemli su ve enerji tasarrufu sağlanabileceği gibi verimlilik artırılmakta ve sektörler arası su rekabeti azaltılabilmektedir. Gıda, tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösteren Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş., Bölgesinde ve Türkiye’de önemli tarımsal aktörlerden bir kurumdur. Bölgesindeki şeker pancarı üretimini yönlendirmekte, ürünleri satın alarak değerlendirmekte ve çiftçilere önemli bir gelir kapısı sunmakla birlikte Türkiye’nin özellikle şeker ve küspe üretimine katkı sağlamaktadır. Ayrıca sahip olduğu Ar-Ge merkeziyle şeker pancarı üretimi ve teknolojileri geliştirmek için çaba sarf etmektedir. Tüm bu özellikleri bakımdan Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. şeker pancarı üreticilerine kolay bir şekilde ulaşarak şeker pancarı sulamalarında rehberlik yapabilecek durumdadır. Yüksek mühendislik bilgi ve tecrübesi gerektiren şeker pancarı sulamaları konusunda çiftçileri yönlendirebilmek ve onlara rehberlik yapabilmek için sulama yönetimi, sulama programlaması, sulama sistemlerinin projelendirilmesi ve etkin su kullanımı konularında doktora derecesine sahip personelin Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. Ar-Ge merkezinde istihdam edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Proje bitiminde doktora bursiyerleri Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. Ar-Ge Merkezi'nde istihdam edilecektir.