Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023
Bu araştırma, Ailesel
Akdeniz Ateşi (FMF) tanılı adolesanların Diyet İnflamatuar İndeksi (Dİİ) ve
total antioksidan kapasitelerini (TAK) karşılaştırmak amacıyla vaka kontrollü
bir araştırma olarak planlanıp yürütülmüştür. Araştırmaya 10-19 yaş arası
toplam 180 (135 FMF’li, 45 sağlıklı) çocuk dahil edilmiştir. Veriler; adolesanların
demografik özellikleri, sağlık bilgileri ve beslenme alışkanlıklarına yönelik
soruları, antropometrik ölçümleri ve üç günlük besin tüketim kaydını içeren bir
form aracılığı ile araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile
toplanmıştır. Ayrıca rutin tahliller ve çalışmaya özel belirlenen
biyobelirteçler için kan örnekleri alınmış ve biyokimyasal analizler
yapılmıştır. Araştırmaya katılan adolesanların yaş ortalaması 14.03±2.56 yıl
olup, çalışma ve kontrol grubu arasında istatistiksel bir fark bulunmamaktadır.
FMF’li ve sağlıklı adolesanların yaklaşık yarısının (%46.1) beden kütle indeksi
(BKİ) Z skoru sınıflamasına göre normal aralıkta olduğu ve gruplar arasında
antropometrik ölçümleri bakımından anlamlı bir fark olmadığı (p>0.05)
bulunmuştur. Dİİ puanları FMF’li adolesanlarda ortalama 2.12±0.78 iken sağlıklı
adolesanlarda 2.33±1.06’dır (p<0.05). FMF’li adolesanların CRP, total
oksidan kapasite (TOK), oksidatif stres indeksi (OSİ) değerlerinin sağlıklı adolesanlardan
daha yüksek; TNF-α ve IL-6’nın ise daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0.05).
FMF’li çocukların Dİİ puanı ile AST, ALT ve TNF-α arasında istatistiksel olarak
pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu (p<0.05) tespit edilmiştir. Sağlıklı adolesanların
FMF’lilere göre enerji, protein, doymuş yağ asitleri (DYA), kısa ve orta
zincirli yağ asitleri (MCT) alımları daha fazla iken; A, D vitamini, retinol,
niasin ve çinko alımları daha düşük bulunmuştur (p<0.05). FMF’li adolesanların;
toplam yağ, A, B12 vitamini ve β-karoten alımları arttıkça TAK değerleri
artmıştır (p<0.05). Sağlıklı adolesanların; TAK değerlerinin trans yağ
asitleri alımı ile negatif yönlü; folat, C vitamini alımı ile pozitif yönlü bir
ilişki bulunmuştur (p<0.05). FMF’li adolesanların B2, B6,
B12 vitamini alımı ile arilesteraz (ARES) arasında; protein,
riboflavin, magnezyum, çinko alımları ile OSİ arasında pozitif yönlü korelasyon
bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak; FMF’li adolesanların Dİİ’leri sağlıklı adolesanlara
göre düşük, TOK ve OSİ değerleri ise yüksek bulunmuştur. FMF’li adolesanların
normal büyüme ve gelişmelerinin devam etmesi, hastalığın semptomlarının ve
komplikasyonlarının önlenmesi için antiinflamatuar besinleri içeren bir diyet
tüketmeleri faydalı olabilir. Ancak FMF hastalarında antiinflamatuar etkiyi
daha net görmek için daha geniş katılımlı gruplarda, kontrollü diyet müdahale
çalışmaları yapılmalıdır.